«Памалiцеся… i будзьце мiласэрнымi»
Непадалёку ад пасёлка Азарычы Калiнкавiцкага раёна, на месцы размяшчэння ў гады Вялiкай Айчыннай вайны фашысцкага лагера смерцi, адкрыты мемарыяльны знак i драўляная каплiца ў памяць аб ахвярах генацыду.
Апрацаваную майстрамi каменную глыбу аздабляе надпiс-зварот да сучаснiкаў: “Памалiцеся за заўчасна адышоўшых i бязвiнна забiтых, будзьце мiласэрнымi да жывых!” У мiтынгу з нагоды адкрыцця аб’ектаў бралi ўдзел старшыня Калiнкавiцкага райвыканкама Яўген Адаменка, кiраўнiк Жлобiнскай раённай грамадскай арганiзацыi малалетнiх вязняў канцлагераў Яўгенiя Краўчук, непаўналетнi вязень лагера Азарычы жыхар Гомеля Аркадзь Захараў, прадстаўнiкi грамадскасцi i школьнiкi Светлагорскага, Жлобiнскага i Калiнкавiцкага раёнаў.
Ажыццяўленне задумы стала магчымым дзякуючы намаганням калектыву прадпрыемства «Гомельаблаўтатранс» i яго кiраўнiку Аляксандру Драпезе, прадпрымальнiку з Гомеля, палкоўнiку ў адстаўцы Аляксандру Ланцэвiчу, а таксама падтрымцы ўдзячнай справы з боку Калiнкавiцкага райвыканкама.
Праз пекла Азарычаў, а таксама падобных суседнiх лагераў Падасiннiкi i Дзерць у студзенi—сакавiку 1944 года прайшло больш за 50 тысяч савецкiх ваеннапалонных i мiр-ных жыхароў Беларусi, а таксама скарыстанага фашыстамi ў якасцi жывога шчыта насельнiцтва Смаленскай, Арлоўскай i Бранскай абласцей Расii. Фашысты адкрыта выпрабоўвалi тут бiялагiчную зброю: сагнаным з 27 перасыльных пунктаў людзям, сярод якiх было каля 16 тысяч дзяцей, уводзiлi вакцыну сыпнога тыфу. Папаўнялi “кантынгент” i за лiк тыфозных хворых, якiх дастаўлялi ў лагер з бальнiц. Ва ўмовах незвычайнай скучанасцi зняволеных (плошча азарыцкага лагера, найбольшага з трох, складала каля 5 гектараў) хвароба распаўсюджвалася з маланкавай хуткасцю. За няпоўныя тры тыднi, якiя праiснавалi лагеры да вызвалення вязняў савецкiмi войскамi, тут загiнула каля 10 тысяч чалавек.
– Сiмвалы памяцi аб пакутнiках стваралiся талакой, гэтак жа рабiлася добраўпарадкаванне вакол знака i каплiцы, – адзначыў, уручаючы сiмвалiчны ключ ад каплiцы старшынi Азарыцкага пасялковага савета дэпутатаў Уладзiмiру Гуку кiраўнiк “Гомельаблаўтатранса” Аляксандр Драпеза. – Такiя акцыi мы ажыццяўлялi ў Лунiнцы i iншых месцах i збiраемся ў далейшым праводзiць для таго, каб усе, каму даравана права жыць пад мiрным небам, не пазабылiся пра бязвiнна загiнуўшых. Каб заўсёды памяталi пра выпрабаваннi, што прынесла людзям вайна...