Дом на плошчы Свабоды
10.02.2011
—
Новости Культуры
Сядзібу XVIII стагоддзя ў цэнтры Мінска адрэстаўруюць для твораў мастацтва
Галерэю народнага мастака Беларусі Міхаіла Савіцкага плануюць адкрыць на мінскай плошчы Свабоды ў наступным годзе. Для гэтага выбраны асаблівы будынак — адзін з найстаражытнейшых у гэтым раёне, колішні шляхецкі палац. На жаль, сам майстар ужо не зможа ўдзельнічаць у адкрыцці свайго “палаца мастацтва”. Летась ён памёр. Але пры яго жыцці часовая галерэя была побач — на вуліцы Рэвалюцыйнай, у адноўленых будынках XIX стагоддзя. А ў палацы, дзе размесціцца сталая экспазіцыя, цяпер шчыруюць рабочыя. Тут вядзецца маштабная рэканструкцыя. Будаўнікам трэба ўмацаваць сцены і падмурак старога будынка. Дырэктар камунальнага ўнітарнага прадпрыемства “Мінская спадчына" Павел Шыкунец, які кіруе працэсам, мяркуе, што ўсе работы ў будучай галерэі скончацца ўжо сёлета. Аздабленнем інтэр'ераў спецыялісты зоймуцца ў 2012 годзе.
Цікавая гісторыя будынка. Некалькі год таму там збіраліся размясціць музей гісторыі Мінска. І для гэтага былі пэўныя падставы. Паводле Уладзіміра Дзянісава, галоўнага архівіста Нацыянальнага гістарычнага архіва, дом №15 на плошчы Свабоды вядомы з сярэдзіны XVIII стагоддзя — тады ён упершыню быў згаданы як камяніца графаў Пшаздзецкіх, колішніх уласнікаў Заслаўя. Пазней палац набыў мінскі шляхціц Андрэй Станкевіч, і адкрыў побач адну з першых у горадзе аптэк, цяпер гэта будынак па вуліцы Рэвалюцыйнай, 2. У першай палове XIX стагоддзя дом перайшоў ва ўласнасць Юрыя Кабылінскага, сакратара Мінскага дваранскага дэпутацкага сходу, сябра пісьменніка Вінцэнта Дуніна-Марцінкевіча. Кабылінскі заснаваў у палацы першы ў горадзе музей. Дарэчы, у кунсткамеры захоўваліся не толькі прадметы беларускай даўніны.
Як пісаў у мемуарах адзін з віленскіх генерал-губернатараў, які наведваў сядзібу, у Кабылінскага ён бачыў нават карту часоў Хрыстафора Калумба. Калекцыя, праўда, пасля смерці ўладальніка трапіла ў Віленскі музей старажытнасцяў, заснаваны братамі Яўстафіем і Канстанцінам Тышкевічамі. І, мабыць, прадметы з першага мінскага музея цяпер трэба шукаць у зборы Нацыянальнага музея Літвы, мяркуе спадар Дзянісаў.
У 20-я гады у колішнім палацы размяшчалася Тэрміналагічная камісія — папярэдніца Інстытута беларускай культуры і Нацыянальнай акадэміі навук.
На жаль, у час рэканструкцыі страчана барочная лесвіца, якая вяла на другі паверх. Па шырокіх сходах пад нізкай столлю яшчэ ўвесну 2009 года я меў магчымасць падняцца на другі паверх дома. Як сведчыць Уладзімір Дзянісаў, тут, у параднай зале, даследчыкі знайшлі сляды манументальнага жывапісу. А ў Нацыянальным гістарычным архіве захоўваюцца дакументы, якія пацвярджаюць, што памяшканні сапраўды былі размаляваны. Больш за тое, гэтыя ж архіўныя паперы дазваляюць аднавіць дэталі першапачатковага інтэр'ера.
Як бачым, і старажытны будынак, і ягонае культурнае асяроддзе — усё гэта як каштоўны помнік гісторыі Мінска, сапраўдны палац мастацтва з моманту яго заснавання. Пасля поўнага аднаўлення дом на плошчы Свабоды, несумненна, стане яшчэ адным цэнтрам прыцягнення турыстаў.
Віктар Корбут
Галерэю народнага мастака Беларусі Міхаіла Савіцкага плануюць адкрыць на мінскай плошчы Свабоды ў наступным годзе. Для гэтага выбраны асаблівы будынак — адзін з найстаражытнейшых у гэтым раёне, колішні шляхецкі палац. На жаль, сам майстар ужо не зможа ўдзельнічаць у адкрыцці свайго “палаца мастацтва”. Летась ён памёр. Але пры яго жыцці часовая галерэя была побач — на вуліцы Рэвалюцыйнай, у адноўленых будынках XIX стагоддзя. А ў палацы, дзе размесціцца сталая экспазіцыя, цяпер шчыруюць рабочыя. Тут вядзецца маштабная рэканструкцыя. Будаўнікам трэба ўмацаваць сцены і падмурак старога будынка. Дырэктар камунальнага ўнітарнага прадпрыемства “Мінская спадчына" Павел Шыкунец, які кіруе працэсам, мяркуе, што ўсе работы ў будучай галерэі скончацца ўжо сёлета. Аздабленнем інтэр'ераў спецыялісты зоймуцца ў 2012 годзе.Цікавая гісторыя будынка. Некалькі год таму там збіраліся размясціць музей гісторыі Мінска. І для гэтага былі пэўныя падставы. Паводле Уладзіміра Дзянісава, галоўнага архівіста Нацыянальнага гістарычнага архіва, дом №15 на плошчы Свабоды вядомы з сярэдзіны XVIII стагоддзя — тады ён упершыню быў згаданы як камяніца графаў Пшаздзецкіх, колішніх уласнікаў Заслаўя. Пазней палац набыў мінскі шляхціц Андрэй Станкевіч, і адкрыў побач адну з першых у горадзе аптэк, цяпер гэта будынак па вуліцы Рэвалюцыйнай, 2. У першай палове XIX стагоддзя дом перайшоў ва ўласнасць Юрыя Кабылінскага, сакратара Мінскага дваранскага дэпутацкага сходу, сябра пісьменніка Вінцэнта Дуніна-Марцінкевіча. Кабылінскі заснаваў у палацы першы ў горадзе музей. Дарэчы, у кунсткамеры захоўваліся не толькі прадметы беларускай даўніны.
Як пісаў у мемуарах адзін з віленскіх генерал-губернатараў, які наведваў сядзібу, у Кабылінскага ён бачыў нават карту часоў Хрыстафора Калумба. Калекцыя, праўда, пасля смерці ўладальніка трапіла ў Віленскі музей старажытнасцяў, заснаваны братамі Яўстафіем і Канстанцінам Тышкевічамі. І, мабыць, прадметы з першага мінскага музея цяпер трэба шукаць у зборы Нацыянальнага музея Літвы, мяркуе спадар Дзянісаў.
У 20-я гады у колішнім палацы размяшчалася Тэрміналагічная камісія — папярэдніца Інстытута беларускай культуры і Нацыянальнай акадэміі навук.
На жаль, у час рэканструкцыі страчана барочная лесвіца, якая вяла на другі паверх. Па шырокіх сходах пад нізкай столлю яшчэ ўвесну 2009 года я меў магчымасць падняцца на другі паверх дома. Як сведчыць Уладзімір Дзянісаў, тут, у параднай зале, даследчыкі знайшлі сляды манументальнага жывапісу. А ў Нацыянальным гістарычным архіве захоўваюцца дакументы, якія пацвярджаюць, што памяшканні сапраўды былі размаляваны. Больш за тое, гэтыя ж архіўныя паперы дазваляюць аднавіць дэталі першапачатковага інтэр'ера.
Як бачым, і старажытны будынак, і ягонае культурнае асяроддзе — усё гэта як каштоўны помнік гісторыі Мінска, сапраўдны палац мастацтва з моманту яго заснавання. Пасля поўнага аднаўлення дом на плошчы Свабоды, несумненна, стане яшчэ адным цэнтрам прыцягнення турыстаў.
Віктар Корбут