Лаўрэатам прэміі "За свабоду думкі" стаў народны паэт Беларусі Ніл Гілевіч
21.06.2015 12:10
—
Новости Общества
Сёлета прэмію "За свабоду думкі" атрымаў народны паэт Беларусі Ніл Гілевіч. З нагоды прэміі на радзіме Васіля Быкава ў вёсцы Бычкі Ушацкага раёна Віцебскай вобласці прайшла імпрэза. За ўзнагародай Ніл Гілевіч прыехаць не змог па стане здароўя.
Прэмію ладзіць штогод з 2008 года да дня нараджэння Быкава "Рух "За свабоду". У гэтым годзе, па словах старшыні руха Аляксандра Мілінкевіча, было 20 прэтэндэнтаў на ўзнагароду. З іх журы, якое складаецца з пераможцаў былых гадоў, выбрала Ніла Гілевіча. Сёння творцу 83 гады. Гэта адзін з васьмі народных паэтаў Беларусі. У канцы 2013 года выйшла апошняя кніга з 23-томнага збору твораў Гілевіча, які ён выдаў за свой кошт.
Лаўрэатамі прэміі станавіліся народны паэт Рыгор Барадулін, пісьменнік і гісторык Уладзімір Арлоў, мастак Алесь Пушкін, палітык і літаратар Павел Севярынец, краязнаўца Ада Райчонак, бард і акцёр Віктар Шалкевіч, паэт і палітык Уладзімір Някляеў, музыка Лявон Вольскі, краязнаўца і настаўнік Алесь Белакоз, мастак Алесь Марачкін і музыка Зміцер Вайцюшкевіч.
Аб'явіў лаўрэата гэтага года Алесь Марачкін. Ён успомніў часы, калі Ніл Гілевіч быў народным дэпутатам БССР і на ўвесь свет расказаў пра праблемы беларускай мовы.
– Яго сэрца балела і баліць за ўсё, што адбываецца ў нас, – зазначыў Марачкін, а пасля працытаваў некалькі радкоў з творчасці паэта:
– Пакуль паэты будуць пець – не быць Радзіме безыменнай, зямлі бацькоў не анямець!
У якасці ўзнагароды Нілу Гілевічу ўручаць статуэтку аўтарства скульптара Віктара Копача і дыплом.
І хаця паэт не змог завітаць на радзіму Быкава, ён перадаў аўдыторыі вітальнае слова, ў якім падзякаваў за аказаны гонар.
– Мне вельмі імпануе, што прэмія мае назоў "За свабоду думкі". Праз усю гісторыю чалавецтва людзі, надзеленыя пачуццём грамадзянскай годнасці, даражылі больш за ўсё гэтым – свабодай думкі, – сказаў Ніл Гілевіч.
Павіншавалі паэта з узнагародай і былыя лаўрэаты. Да прыкладу, Уладзімір Шалкевіч успомніў, як 30 гадоў таму Ніл Гілевіч разам з іншымі пісьменнікамі прыязджаў выступаць у Гродна. У тыя часы, каб паслухаць паэтаў, набіваліся поўныя залы людзей. Пасля аднаго з такіх выступаў Гілевіч разам з Шалкевічам, паэтам Леанідам Галубовічам ды іншымі пайшоў прагуляцца па горадзе.
– Галубовіч выдаў зборнік, мы пачалі чытаць яго вершы. Я прачытаў верш пра скрыпку, – распавядае Шалкевіч. – Гілевіч глядзіць на мяне ласкава і кажа: "А вы мае вершы ведаеце?" Я кажу: "Не, Ніл Сымонавіч, яшчэ не ведаю". Я не пачытаў тады яго вершы.
Таму падчас імпрэзы Шалкевіч выканаў абавязак 30-ці гадовай даўнаніны і прачытаў верш Гілевіча пра васілёк:
"Услаўлялi яго, запляталi ў вянкi,
Потым кпiлi з яго, абзывалi ўсяляк,
А ён моўчкi цвiце, як i цвiў праз вякi,
I прызнайцеся шчыра, нашчадкi сялян:
Цi ж не сумна было б гэтай сцежкай iсцi
Мiж густой збажыны, каб хоць рэдка здалёк
Сiнiм вокам сваiм не глядзеў, не свяцiў,
Не трывожыў шчымлiва душу васiлёк?"
У цэрымоніі ўручэння прэміі прынялі ўдзел каля ста чалавек. Сярод іх як вядомыя палітыкі, літаратары і музыкі, так і жыхары вёскі Бычкі, дзе сёння, па падліках мясцовых, жывуць каля 20 чалавек.
Мясцовыя жыхарка і пенсіянерка Валянціна Цар распавяла, што чытала ўсе творы Быкава і вельмі яго паважае як аўтара, які пісаў праўду. Яна ўспомніла, што, па сведках аднакласнікаў, Быкаў быў дужа шустрым хлопцам, а калі ў мясцовым гаі гулялі ў вайну, то заўсёды выконваў ролю камандзіра.
– Яго першай дзеўкай была Маня Міхашонак. Яна ўжо памерла. Ён яе кахаў, але не падаваў віду. Дык ён ёй намаляваў і падараваў карціну, на якой былі тры кані, – кажа Валянціна Цар.
На думку Аляксандра Мілінкевіча, якому прыйшла ідэя арганізаваць прэмію "За свабоду думкі", ініцыятыва будзе жыць і надалей.
– Для нас словазлучэнне "свабода думкі" базавае і самае важнае. Атрымалі прэмію людзі, якія добра вядомыя, і менавіта яны вызначаюць наступных лаўрэатаў. Гэта ператвараецца ў клуб выдатных асобаў, – лічыць ён.
Прэмію ладзіць штогод з 2008 года да дня нараджэння Быкава "Рух "За свабоду". У гэтым годзе, па словах старшыні руха Аляксандра Мілінкевіча, было 20 прэтэндэнтаў на ўзнагароду. З іх журы, якое складаецца з пераможцаў былых гадоў, выбрала Ніла Гілевіча. Сёння творцу 83 гады. Гэта адзін з васьмі народных паэтаў Беларусі. У канцы 2013 года выйшла апошняя кніга з 23-томнага збору твораў Гілевіча, які ён выдаў за свой кошт.
Лаўрэатамі прэміі станавіліся народны паэт Рыгор Барадулін, пісьменнік і гісторык Уладзімір Арлоў, мастак Алесь Пушкін, палітык і літаратар Павел Севярынец, краязнаўца Ада Райчонак, бард і акцёр Віктар Шалкевіч, паэт і палітык Уладзімір Някляеў, музыка Лявон Вольскі, краязнаўца і настаўнік Алесь Белакоз, мастак Алесь Марачкін і музыка Зміцер Вайцюшкевіч.
Аб'явіў лаўрэата гэтага года Алесь Марачкін. Ён успомніў часы, калі Ніл Гілевіч быў народным дэпутатам БССР і на ўвесь свет расказаў пра праблемы беларускай мовы.
– Яго сэрца балела і баліць за ўсё, што адбываецца ў нас, – зазначыў Марачкін, а пасля працытаваў некалькі радкоў з творчасці паэта:
– Пакуль паэты будуць пець – не быць Радзіме безыменнай, зямлі бацькоў не анямець!
У якасці ўзнагароды Нілу Гілевічу ўручаць статуэтку аўтарства скульптара Віктара Копача і дыплом.
І хаця паэт не змог завітаць на радзіму Быкава, ён перадаў аўдыторыі вітальнае слова, ў якім падзякаваў за аказаны гонар.
– Мне вельмі імпануе, што прэмія мае назоў "За свабоду думкі". Праз усю гісторыю чалавецтва людзі, надзеленыя пачуццём грамадзянскай годнасці, даражылі больш за ўсё гэтым – свабодай думкі, – сказаў Ніл Гілевіч.
Павіншавалі паэта з узнагародай і былыя лаўрэаты. Да прыкладу, Уладзімір Шалкевіч успомніў, як 30 гадоў таму Ніл Гілевіч разам з іншымі пісьменнікамі прыязджаў выступаць у Гродна. У тыя часы, каб паслухаць паэтаў, набіваліся поўныя залы людзей. Пасля аднаго з такіх выступаў Гілевіч разам з Шалкевічам, паэтам Леанідам Галубовічам ды іншымі пайшоў прагуляцца па горадзе.
– Галубовіч выдаў зборнік, мы пачалі чытаць яго вершы. Я прачытаў верш пра скрыпку, – распавядае Шалкевіч. – Гілевіч глядзіць на мяне ласкава і кажа: "А вы мае вершы ведаеце?" Я кажу: "Не, Ніл Сымонавіч, яшчэ не ведаю". Я не пачытаў тады яго вершы.
Таму падчас імпрэзы Шалкевіч выканаў абавязак 30-ці гадовай даўнаніны і прачытаў верш Гілевіча пра васілёк:
"Услаўлялi яго, запляталi ў вянкi,
Потым кпiлi з яго, абзывалi ўсяляк,
А ён моўчкi цвiце, як i цвiў праз вякi,
I прызнайцеся шчыра, нашчадкi сялян:
Цi ж не сумна было б гэтай сцежкай iсцi
Мiж густой збажыны, каб хоць рэдка здалёк
Сiнiм вокам сваiм не глядзеў, не свяцiў,
Не трывожыў шчымлiва душу васiлёк?"
У цэрымоніі ўручэння прэміі прынялі ўдзел каля ста чалавек. Сярод іх як вядомыя палітыкі, літаратары і музыкі, так і жыхары вёскі Бычкі, дзе сёння, па падліках мясцовых, жывуць каля 20 чалавек.
Мясцовыя жыхарка і пенсіянерка Валянціна Цар распавяла, што чытала ўсе творы Быкава і вельмі яго паважае як аўтара, які пісаў праўду. Яна ўспомніла, што, па сведках аднакласнікаў, Быкаў быў дужа шустрым хлопцам, а калі ў мясцовым гаі гулялі ў вайну, то заўсёды выконваў ролю камандзіра.
– Яго першай дзеўкай была Маня Міхашонак. Яна ўжо памерла. Ён яе кахаў, але не падаваў віду. Дык ён ёй намаляваў і падараваў карціну, на якой былі тры кані, – кажа Валянціна Цар.
На думку Аляксандра Мілінкевіча, якому прыйшла ідэя арганізаваць прэмію "За свабоду думкі", ініцыятыва будзе жыць і надалей.
– Для нас словазлучэнне "свабода думкі" базавае і самае важнае. Атрымалі прэмію людзі, якія добра вядомыя, і менавіта яны вызначаюць наступных лаўрэатаў. Гэта ператвараецца ў клуб выдатных асобаў, – лічыць ён.