«Выбары — гэта дэмакратычная пячатка на міжнародным пашпарце Беларусі»

Мінск з візітам наведаў Еўракамісар па пытаннях пашырэння і Еўрапейскай палітыцы добрасуседства Штэфан Фюле.

Ён наступнік Беніты Ферэра‑Вальднер, якая таксама прыязджала ў Беларусь роўна год таму. Пасля той паездкі ў аэрапорце было гучна абвешчана, што візіт еўракамісара стане новай вяхой у дачыненнях Еўропы і афіцыйнага Мінска. Прайшло ўжо больш за 12 месяцаў, а істотных зрухаў усё яшчэ не назіраецца.

Найперш Фюле яшчэ ў чацвер меў сустрэчу з лідэрамі апазіцыі і грамадскімі лідэрамі. Сустрэча адбывалася позна ўвечары ў гасцініцы «Еўропа». Прыкладна а 11 гадзіне супрацоўнікі гатэлю казалі, што ўдзельнікі сустрэчы яшчэ ядуць дэсерт.

А ўжо ў пятніцу спадар Фюле сустракаўся з прадстаўнікамі ўлады. А апошнім пунктам візіту значылася прэс‑канферэнцыя. «Чаму ўсе такія сур’ёзныя?» — адразу па‑расійску пажартаваў Штэфан Фюле. Разам з ім таксама з’явіліся паслы Літвы і Швецыі Эдмінас Багдонас і Стэфан Эрыксан.

Журналісты пацікавіліся ў еўрачыноўніка, якія ўражанні зрабіў на яго Аляксандр Лукашэнка. «Адзінае, што я скажу — размова была вельмі шчырая. І не толькі пры ўключаных камерах, але і калі журналістаў папрасілі пакінуць памяшканне».

Напярэдадні лідэр Руху «За Свабоду» Аляксандр Мілінкевіч прасіў Фюле падняць на перамовах з беларускім лідэрам пытанне палітвязняў, у прыватнасці Мікалая Аўтуховіча. «Не буду пераказваць нашу размову, але гэтае пытанне некалькі разоў паўставала».

У Штэфана Фюле ўжо было некалькі падрыхтаваных пунктаў прамовы.

Па‑першае,

Беларусь і Еўрасаюз могуць рабіць больш у палітыцы добрасуседства і развіцця адносін.

Беларусі працягвае з’яўляцца адзінай краінай «Усходняга партнёрства», якая не мае двухбаковых дачыненняў з ЕС. На думку Фюле, патэнцыял «Усходняга партнёрства» выкарыстоўваецца нашай краінай толькі на 10‑20%. «Веру, што сітуацыя можа змяніцца, калі мы падтрымаем шлях рэформаў у Беларусі».

Па‑другое,

дыялог магчымы толькі пры выкананні базавых каштоўнасцяў дэмакратыі і правоў чалавека.

І тут вызначальная роля будзе належыць прэзідэнцкім выбарам. «Выбары — гэта дэмакратычная пячатка на міжнародным пашпарце Беларусі», — адзначыў еўракамісар. Яшчэ было нагаданае пра неабходнасць адмены смяротнага пакарання.

Па‑трэцяе,

ужо сёння Еўрасаюз практычна распрацаваў так званую Дарожную мапу для рэформаў у Беларусі.

Гэты дакумент называецца «сумесны прамежкавы план». У верасні ці кастрычніку яго абмяркуюць лідэры краін ЕС.

Па‑чацвёртае,

у Бруселі падрыхтаваная прапанова аб спрошчванні візавага рэжыму для грамадзян Беларусі. Фюле спадзяецца, што працэс перамоваў пачнецца яшчэ сёлета.

Фюле кажа, што ў 2008 годзе Брусель атрымаў ад Мінску дастаткова шмат пазітыўных сігналаў наконт сітуацыі з правамі чалавека.

«Паляпшэння цяпер няма, а калі нейкі рух ёсць, то назад», — зазначыў чыноўнік.

Ён запэўніў, што візіт не звязаны з пагаршэннем‑беларуска расійскіх дачыненняў. «Мы прапаноўваем Мінску розны тавар. Няма нічога кепскага ў расшыраных стасунках Беларусі і з Масквой, і з Бруселем».

Гюнтэр Фюле прызнаецца, што з’яжджае з Беларусі з мноствам уражанняў. Ці стане візіт чэха ў Мінск «новай вяхой» дачыненняў пакажа час.

Зміцер Панкавец