Дзе адшукаць мудрасць? У якіх краях, у якіх землях? Мне ўспамінаецца казка, у якой галоўны герой пайшоў па свеце шукаць мудраца, каб павучыцца ў яго мудрасці. А мне захацелася пачаць з Нясвіжчыны. Таму што мудрасць свету — гэта цудоўна. Але яна далёкая і не заўсёды падыходзіць да нашых умоў. Таму няварта блукаць па замежных краінах у пошуку найвышэйшых жыццёвых ісцін, бо галоўнае заўжды побач.
Мне заўсёды шанцавала на людзей. Разумныя, неардынарныя, з багатым жыццёвым і практычным вопытам, яны не шкадавалі часу дзеля таго, каб падзяліцца сваімі набыткамі з наведвальнікамі цэнтральнай бібліятэкі: маладымі і сталымі. А нядаўна ў СШ № 4 нашага горада па ініцыятыве яе дырэктара Зоі Мікалаеўны Маляр узнік гурток “Юны журналіст”. Яго наведваюць, у асноўным, прадстаўнікі самага супярэчлівага ўзросту — падлеткавага. Для іх найвышэйшы аўтарытэт, на жаль, не бацькі, не настаўнікі, а равеснікі — такія ж супярэчлівыя і мала зразумелыя для дарослых. Але чалавека фарміруе, выхоўвае асяроддзе. Таму хацелася нешта дадаць да намаганняў бацькоў і настаўнікаў. Так нарадзіўся сумесны праект ДУК “Нясвіжская цэнтральная раённая бібліятэка імя Паўлюка Пранузы”, ДУ “Рэдакцыя газеты “Нясвіжскія навіны” і праграмы радыёвяшчання “Раніца Нясвіжчыны”, ДУА “Сярэдняя школа №4” горада Нясвіжа, які прадугледжвае штомесячную рубрыку на раённым радыё і выхад аднайменнага электроннага часопіса “Парады з вуснаў несвіжан”. Праект адразу падтрымалі кіраўніцтва бібліятэкі і школы, рэдактар раённага радыё Аксана Грох, супрацоўнікі бібліятэкі Віктар Кіула і Наталля Богдан, фотакарэспандэнт “раёнкі” Святлана Польская, самі юныя журналісты, а таксама намеснік галоўнага рэдактара газеты “Нясвіжскія навіны” Соф’я Любанец.
Фота 1
З Соф’і Уладзіміраўны мы і пачалі. Журналістка з пятнаццацігадовым стажам, да якога можна далучыць яшчэ не менш важны трынаццацігадовы педагагічны, выпускніца Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта, сябра раённага літаратурна-музычнага аб’яднання “Валошкі”, народнага абласнога клуба паэтаў і кампазітараў “Жывіца”, маці дзвюх цудоўных дачок, яна была частым госцем многіх бібліятэчных сустрэч і літаратурных вечарын. Затым у СШ №4 адбылася прэзентацыя першага нумара электроннага часопіса “Парады з вуснаў несвіжан”, прысвечанага менавіта ёй. Госця праекта адказала на шматлікія пытанні наведвальнікаў гуртка, прачытала свае вершы. Яе творы, дарэчы, увайшлі ў многія калектыўныя зборнікі паэзіі, яна аўтар паэтычнага зборніка “Раніца першага снегу”. Вершы С. Любанец гучалі і з вуснаў маладых прыхіль-нікаў яе паэтычнага слова: Анге-ліны Жураўскай, Настассі Друшчыц, Кацярыны Здзеравай, Карыны Язэпчык, Максіма Пугача.
Юныя журналісты Кацярына Здзерава і Арцём Гальштэйн пыталі ў Соф’і Уладзіміраўны аб яе дзяцінстве, гадах вучобы ў Карцэвіцкай сярэдняй школе і Нясвіжскім педагагічным вучы-лішчы, цікавіліся яе адносінамі да многіх навучальных дысцыплін. Спартыўных аглядальнікаў Цімура Высоцкага і Максіма Пугача цікавілі, вядома, адносіны да спорту і фізкультуры. Але ў лёсе першай удзельніцы праекта яны адыгралі не самую важную ролю, таму што перамагла любоў да літаратуры і музыкі. Дарэчы, Соф’я ў свой час закончыла Нясвіж- скую музычную школу па класе фартэпіяна. І за магчымасць навучацца музыцы вельмі ўдзячна не толькі настаўнікам музычнай школы, але і бацькам, якія своечасова заўважылі музычныя здольнасці дачкі і не пабаяліся адпускаць сямігадовую дзяўчынку на заняткі з Карцэвіч у Нясвіж.
Расказала журналістка і пра свае падарожжы. Самае першае, яшчэ ў школьныя гады, у “Артэк” стала вельмі запамінальным. А для таго, каб туды трапіць, дзяўчынцы з вёскі патрэбна было вельмі добра вучыцца. Напрыклад, перайсці з другога класа адразу ў чацвёрты, экстэрнам здаўшы праграму трэцяга.
Соф’я Уладзіміраўна гаварыла пра свае падарожжы па Беларусі, а таксама замежжы. Яна пабывала ў Германіі, Польшчы, Галандыі, Латвіі. Але пераканана зацвердзіла: “Найлепшая мясціна ў свеце — гэта Нясвіж. Толькі я раю кожнаму пры любой магчымасці куды-небудзь з’ездзіць, недзе пабываць, нешта пагля-дзець. І калі ў вас будзе выбар: новая сукенка ці новыя мясціны, якія можна пабачыць, абавязкова выбірайце новыя мясціны, таму што сукенка сатрэцца і зносіцца, а тыя багацці, якія вы атрымаеце для сваёй душы, застануцца з вамі назаўсёды”.
Было прапанавана журналіст-цы выступіць і ў ролі крытыка — ацаніць верш сямікласніцы Настассі Друшчыц. І гэта ацэнка была вельмі станоўчай. Соф’я Уладзіміраўна стала і першай удзельніцай радыёрубрыкі “Парады з вуснаў несвіжан”, якая прагучала на раённым радыё ў першую сераду студзеня.
А госцяй другога выпуску радыёпраекта стала ды-рэктар ДУК “Нясвіжская цэнтральная раённая бібліятэка імя Паўлюка Пранузы” Людміла Вітко. Раней, да знаёмства з Людмілай Іванаўнай, мне здавалася, што мудрасць і паважаны ўзрост — паняцці-сінонімы. А вось жыццёвая мудрасць і маладосць здаваліся несумяшчальнымі. Але ў жыцці заўсёды ёсць выключэнні, і як паказала гэта самае жыццё, нават не рэдкія. Таму парады маладой жанчыны, цудоўнага кіраўніка, у якой найлепшым чынам спалучаюцца маладосць і мудрасць, багатая фантазія і практычны розум, былі вельмі карыснымі для будучых журналістаў Кацярыны Здзеравай і Цімура Высоцкага, іншых наведвальнікаў гуртка, а таксама для слухачоў раённага радыё.
Займаючы пасаду дырэктара цэнтральнай раённай бібліятэкі, выконваючы ролі на сцэне Няс-віжскага народнага тэатра імя Уршулі Радзівіл, займаючыся грамадскімі справамі, Людміла Іванаўна лічыць, што галоўная яе пасада — быць добрай жонкай для мужа і маці для свайго сямігадовага сына Дзмітрыя, з якім не толькі паспявае рабіць урокі, але знаходзіць час для сумеснай творчасці.
Фота 2
Пра што пыталіся юныя журналісты ў Людмілы Іванаўны? Канечне, пра яе ролі ў Нясвіжскім тэатры, любімыя кнігі і планы на будучае. А таксама пра тое, ці заўсёды патрэбна слухацца бацькоў? На што Людміла Іванаўна расказала гісторыю са свайго жыцця, калі марыла паступаць на тэатральны факультэт Беларускай дзяржаўнай акадэміі мастацтваў і бачыла сябе толькі на сцэне. Але, будучы жыхаркай Валожына, па настойлівай просьбе мамы паступіла ў Нясвіжскае педагагічнае вучы-лішча. Такім чынам, яна трапіла ў горад, дзе знайшла свой лёс, і які таксама стаў яе лёсам. Тут яна рэалізавала сябе і як актрыса тэатра, і як рэжысёр многіх вялікіх гарадскіх святаў, і як дырэктар самай мудрай установы на Нясвіжчыне. Таму, лічыць Людміла Іванаўна, бацькоў слухаць карысна. Нават, калі яны і здаюцца залішне строгімі, то абавязкова маюць рацыю.
Напрыканцы сустрэчы дырэктар успомніла выпадак, сведкам якога стала ў бібліятэцы. Чытач сталага ўзросту, паклаўшы кнігі ў сумку, прыпадняў яе і кажа: “Во лекі, ад якіх усе хваробы забываюцца. Цікавая кніга — чытаю і забываю пра таблеткі, а калі не вельмі — засынаю і таксама не памятаю, што таблеткі патрэбна прыняць…” . “Сапраўды, — звярнулася да маладых журналістаў і слухачоў рубрыкі Людміла Іванаўна, — калі хто збіраецца наведаць гарадскую аптэку, то не забывайце, што зусім побач, толькі плошчу перайсці, знахо-дзіцца Нясвіжская цэнтральная раённая бібліятэка імя Паўлюка Пранузы, дзе ёсць лекі, у першую чаргу — для душы. І самае цікавае, што ваш бюджэт ад гэтага ніяк не зменшыцца, а здароўя толькі прыбавіцца”.
Думаю, вы, шаноўныя чытачы, таксама знойдзеце ў парадах гэтых цудоўных несвіжанак штосьці і для сябе. А неўзабаве на сайтах бібліятэкі і СШ №4 можна будзе пазнаёміцца і з электронным часопісам “Парады з вуснаў несвіжан”. У хуткім часе адбудзецца прэзентацыя наступнага нумара, прысвечанага Людміле Вітко. Плануецца і выданне дыска, дзе будуць змешчаны радыёрубрыкі праекта, якія рыхтуе да выхаду рэдактар радыё Аксана Грох.
А што датычыцца першых удзельніц праекта Соф’і Любанец і Людмілы Вітко, то мне ўзгадваюцца радкі паэмы Мікалая Някрасава, які гаворыць пра рускіх жанчын: “Есть женщины в русских селеньях…”. На Беларусі яны таксама ёсць. І няхай не прыходзілася ім, кажучы някрасаўскімі словамі, “коня на скаку…” прыпыняць, яны, кожная на сваім месцы, робяць найвялікшую справу: дапамагаюць лю-дзям, калі словам, парадай, калі канкрэтнай справай, дапамагаюць, нягледзячы на ўзрост тых, каму гэтыя справы ці парады неабходны.
У сумеснага праекта “Парады з вуснаў несвіжан” пачатак ёсць, а працяг, спадзяюся, абавязкова будзе, канечне, дзякуючы вам, паважаныя чытачы. Тым больш, што стаць яго ўдзельнікамі могуць людзі любых пасад і званняў, да якіх будзе толькі адно пажаданне: быць неабыякавымі да праблем маладога пакалення і мець што сказаць, параіць, прапанаваць, ад чаго засцерагчы.
Валянціна ШЧАРБАКОВА,
кіраўнік праекта “Парады з вуснаў несвіжан”,
бібліятэкар Нясвіжскай цэнтральнай раённай
бібліятэкі імя Паўлюка Пранузы, педагог дадатковай адукацыі СШ №4
г. Нясвіжа.
Фота Святланы ПОЛЬСКАЙ.