Не прагінайся перад Лукашэнкам

31 снежня «Газэта выборча» апублікавала навагоднія звароты выдатных людзей Польшчы да беларусаў.

Прапануем Вашай увазе некаторыя з лістоў.

Павал Хюле, вядомы пісьменнік:

Я зычу нашым сябрам беларусам таго, што і ўсе: каб скончыліся ўсе гэтыя бессэнсоўныя рэпрэсіі, і ўсе затрыманыя здаровымі вярнуліся дамоў. Я таксама хацеў бы, каб урэшце ўся Еўропа зразумела, што так далей быць не можа, што Лукашэнку трэба ўрэшце прыціснуць.

Я спадзяюся, што палітычнае жыццё ў Беларусі вельмі хутка зменіцца, што гэтая дыктатура падзе.

Крыстына Захватовіч-Вайда і Анджэй Вайда — вядомая сцэнарыстка і знакаміты кінарэжысёр:

Мы памятаем нашу паразу 13 снежня 1981 года, але ведаем з нашага вопыту, што сапраўдныя, трывалыя перамогі нараджаюцца таксама з няўдач. Дарагія сябры беларусы, ад шчырага сэрца мы жадаем Вам у новым 2011 годзе, каб дзень 19 снежня стаў пачаткам Вашага шляху да перамогі і застаўся толькі трагічным успамінам.

Міхал Агурэк — вядомы сатырык, журналіст «Газэты Выборчай»:

Nie bądź miękki dla Łukaszenki! (Не прагінайся перад Лукашэнкам)

Паблёпаво — спявак:

Nie znam się na polityce, ale jak kopią w twarz, to rozpoznam
Tę samą gębę ulepioną z pięści, w której oczy jak podwójny kopniak
Wychodzi zawsze i czyha na bezbronnych pod każdą szerokością świata
I w każdym bitym, zwijanym na dołek, widzę po prostu nieznanego brata

(Я не разбіраюся ў палітыцы, але, калі б’юць у твар, я распазнаю
Тую самую морду, што з кулака злепленая, у якой вочы як двайны ўдар
Што выходзіць заўсёды ды падпільноўвае безабаронных ва ўсіх шыротах свету
І ў кожным збітым, якога скручваюць, я бачу свайго брата)

Аліцыя Капусціньска — доктар медыцыны, удава слыннага польскага рэпарцёра Рышарда Капусцінскага:

Жадаю ўсім жыхарам Беларусі:
Пустых турмаў і вязніцаў,
Беларускай мовы ў школах і афіцыйных установах,
СМІ без цэнзуры,
кнігарняў і антыкварных крамаў поўных кніжак з усяго свету,
доступу да таннага інтэрнэту без нагляду,
магчымасці свабодна падарожнічаць.
А палякам з Пінска — роднага горада Рышарда Капусціньскага:
Кантакту з роднай мовай і краінай. Каб нядзельная школа, якая там працуе, магла мець свой будынак, у якім урэшце будзе адчуваць сябе як дома.

Ежы Пільх — вядомы пісьменнік:

Усім братам і сёстрам беларусам на Святы, на Новы Год, і асабліва на далейшы час — я зычу мужнасці. Асабліва кланяюся тым, становішча якіх, як мне падаецца, я разумею найлепш — сардэчнае прывітанне беларускім пісьменнікам. Дарагія калегі! Без фанабэрыстага ўзвялічвання нашай прафесіі можна спакойна сказаць, што вы знаходзіцеся ў цяжкім становішчы. Цяжкім з усіх бакоў.

Калі нехта з Вас, скажам так, у юнацкім ачмурэнні, напіша ці напісаў нейкую неразважлівую страфу хвалы, ці нават проста ў абарону дыктатара, той сябе запляміў. І нават, калі потым да канца жыцця будзе пісаць шэдэўры — колішні фатальны твор заслоніць усё, і заўсёды будуць ім папікаць.

Калі нехта з Вас напіша нешта скіраванае супраць дыктатара — можа трапіць у турму. Вядома, няма большага гонару чым пакутніцтва, але на практыцы гэта можа быць вельмі цяжка.

Калі нехта з Вас зоймецца ўслаўленнем сапраўды важных спраў — кахання, дзяцінства, футболу — будзе атакаваны за такі пасеізм і ў найлепшым выпадку замоўчаны.

У гэтай сапраўды складанай сітуацыі, я хачу вам даць старую як свет раду, якую вы таксама павінны добра ведаць: Пішыце толькі тое, на што маеце жаданне. Барані Божа, не саступайце перад грамадзянскай спакусай ці ціскам. Іншага выйсця, як Вы і самі добра ведаеце, проста няма. Толькі так можа паўстаць шэдэўр, у якім пераплеценыя праўда і фікцыя, палітыка і паэзія, сучаснасць і вечнасць.

Вы знаходзіцеся ў складанай і адначасова выключнай сітуацыі. Напрыклад,

аповесці пра нейкага крывавага, крыху камічнага сатрапа з Усходняй Еўропы ніхто яшчэ не напісаў — гэтая тэма ў вас пад рукамі.

Калі вы яе разгорнеце па ўзоры «Восені Патрыярха» ці хаця б «Імператара», можа здарыцца ўсё: вас будуць атакаваць, пераследаваць, падвяргаць рэпрэсіям, будуць запалохваць вашыя сем’і, вы можаце трапіць у лагер, або, што яшчэ горш, атрымаць вялікую ўзнагароду, на ўручэнне якой вас з усім садызмам не пусцяць, і тысяча іншых фацэцыяў. Я не тое, каб хацеў бы нейкіх пакутаў, як умовы паўстання кніжкі, але проста рашуча прашу паспяшацца. Я дамагаюся спешнасці. Калі Вы цяпер возьмецеся за працу, дык магчыма твор пра Лукашэнку пачаты пры Лукашэнку будзе апублікаваны ў краіне, якой Лукашэнка ўжо не кіруе. Шмат хто з Вас прадчувае, што чакаць ужо нядоўга. Трымайцеся гэтага прадчування. А калі Вам па нейкіх прычынах не хочацца, тады, вядома, не прытрымлівайцеся, бо і так, як кажа наша старая, яшчэ з часоў рэжыму, показка: «Вечны пісьменнік, а не чыноўнік»

Яшчэ раз ад шчырага сэрца кланяюся перад Вамі.

Томэк Ліпіньскі, музыка, заснавальнік культавага ў Польшчы гурту «Брыгада Крызіс»:

Kiedy mrok się rozpierzchnie w światłości,
Gdy się wrota zawarte odemkną,
Ziemią całą wstrząśnie krzyk radości
jak grom: Koniec! Koniec z Łukaszenką!

(Калі змрок растворыцца ў святле
Калі адчыняцца засунутыя брамы,
Уся Зямлю ўзрушыць вокліч радасці
Капцы! Лукашэнку капцы!)

Стэфан Хвін — знакаміты пісьменнік і прафесар літаратуры:

Я хачу пажадаць людзям, якія змагаюцца за свабоду ў Беларусі, каб у краінах Еўрасаюзу этыка правоў чалавека дамінавала над закаранелай этыкай грошай. Незалежнай беларускай інтэлігенцыя я хачу пажадаць большага ўплыву на беларускае грамадства. А беларускаму грамадству — каб у большай ступені, чым цяпер, прагнулі свабоды ў заходнім разуменні, бо ўсё яшчэ вялікая частка гэтага грамадства лічыць аўтарытарны рэжым натуральным. Прычына гэтага — складаная гісторыя Беларусі, якая ўсё яшчэ дае пра сябе знаць.

Тадэуш Конвіцкі — знакаміты пісьменнік, рэжысёр:

Я зычу Вам, даражэнькія беларусы, шчаслівай і вельмі людскай будучыні.