Скокі са смерцю

19 загінулых, каля 350 параненых — гэта няпоўныя вынікі суботняй трагедыі ў нямецкім Дуйсбургу. Падчас фестываля музыкі Love Parade ад цісканіны ў шматтысячным натоўпе ўсчалася паніка… Міжволі ўспомнілася трагедыя на Нямізе ў Менску. 30 траўня 1999 года ў штурханіне ў падземным пераходзе метро загінулі 53 чалавекі. З іх — 42 дзяўчыны.

У Дуйсбургу, як і ў Менску, абсалютная большасць ахвяраў — моладзь ад 14 да 20 гадоў.

Адзінаццаць гадоў таму ў сталіцы Беларусі таксама праходзіла свята (якое супала з праваслаўнай Сёмухай) з удзелам музыкаў. Арганізатарамі выступілі бровар"Аліварыя» і гарадскія ўлады. Кароткая навальніца ў раёне Нямігі спыніла «свята піва». Апошнім паспеў перад трагедыяй выступіць расійскі рок-гурт «Манга—Манга». Спроба гледачоў схавацца ад залевы ў найбліжэйшай хованцы скончылася пачварнай цісканінай…

Ёсць відавочная розніца паміж той трагедыяй і трагедыяй у Дуйсбургу. Па-першае — маштаб.

У Мінску загінула нашмат больш людзей. Пры тым, што на фэсце ў Германіі сабраліся каля 1,4 мільёна чалавек. (Нічога падобнага ў Беларусі нельга нават уявіць.)

Гарадская плошча каля былога чыгуначнага вакзала ў Дуйсбургу, дзе праходзіў канцэрт, у нармальных умовах можа ўмясціць 250 тысяч чалавек. У рэальнасці людзей было нашмат больш. Калі паліцыя, ратавальнікі і хуткая дапамога пачалі вывозіць пацярпелых і трупы, пераважная большасць удзельнікаў фэста нічога не заўважыла, і канцэрт працягваўся яшчэ шэсць гадзін. (Гэта нагадвае іншае надзвычайнае здарэнне ў Мінску, калі канцэрт з нагоды 3 Ліпеня працягваўся пасля таго, як выбухам пакета з-пад соку там былі паранены некалькі дзясяткаў чалавек). У Германіі большасць загінула не ў тунэлі, які вёў на плошчу, але на подступах да яго. Некаторыя людзі ў паніцы скокалі праз парапет уніз, з вышыні некалькі метраў і разбіваліся.

У абодвух выпадках загінулі юнакі і дзяўчыны.

У абодвух выпадках арганізатары не задумвалі нічога благога. Фэст музыкі тэхна шмат гадоў правозіўся пад назвай Парад любові. Першы такі фэст прайшоў у Берліне ў 1989 пад дэвізам «Мір, радасць, бліны!» Заснавальнік Love Parade, вядомы як Доктар Мотэ, кажа, што канцэпцыя гэтага фэсту — супрацьпаставіць музыку і скокі «звадам і нянавісці ў нашым грамадстве».

І што ж… Такія выпадкі не аднойчы здараліся, і, як гэта ні жахліва, будуць здарацца ў месцах масавага збору людзей. Гэта сведчыць пра тое, што людзі ў экстрэмальных сітуацыях часцяком пачынаюць кіравацца інстынктам. А ён можа быць і згубным. Зрэшты, вядома, што ў натоўпе цяжка заставацца чалавекам. У натоўпу свае законы.

Зразумела, заўжды хочацца знайсці вінаватых у трагедыі. Але каго тут вінаваціць? Арганізатараў, паліцыю, улады? А можа, усю нашу цывілізацыю ды страту веры ў Бога? Прынамсі, заўжды варта памятаць, найперш, пра цану жыцця і смерці.

А яшчэ размова пра нашу маральную адказнасць і пра тое, якія ўрокі мы выносім пасля кожнай такой трагедыі. Арганізатары Love Parade адразу заявілі, што гэта быў апошні фэст. Праводзіць падобныя святы ў будучыні было б здзекам над памяццю загінулых.

У Беларусі трагедыю Нямігі-99, канечне, памятаюць. Але піўныя ды рознага роду іншыя масавыя святы праходзяць рэгулярна па ўсёй краіне, часам без дай прычыны.

Як было напісана на эмблемах фэсту ў Дуйсбургу — «Dance or Die!»

Скокі са смерцю працягваюцца.