Як пазбавіцца сацыяфобіі
18.08.2010 09:55
—
Новости Здоровья
Вас бянтэжыць знаходжанне ў малазнаёмай кампаніі, адказ ля дошкі, здача экзамену, выступленне перад аўдыторыяй або проста абед у рэстаране? Калі гэта вас суцешыць, вы — не адзінокія! Сярод вялікай разнастайнасці назойлівых страхаў сацыяфобія, бадай, самы распаўсюджаны. Ён суправаджаецца ўпартай нічым не матываванай бояззю выканання якіх-небудзь дзеянняў у грамадскіх месцах.
Сацыяфобія (ад лац. "сацыя" — грамадства, "фобія" — страх) — гэта страх перад стасункамі. Спецыялісты сцвярджаюць: часцей за ўсё такая паталогія сустракаецца ў адзінокіх і маламаёмных людзей. Мужчыны і жанчыны, якія пакутуюць ад сацыяфобіі, адрозніваюцца адно ад аднаго не столькі праявамі хваробы, колькі выбарам розных стратэгій пазбягання палохаючых сітуацый. Калі прадстаўнікі моцнага полу ў якасці "лякарства" часцей выкарыстоўваюць алкаголь, то жанчыны лічаць за лепшае пры першай жа магчымасці падацца ў хатнія гаспадыні, у выніку чаго маюць меншы шанц усё-такі трапіць у поле зроку спецыялістаў.
Людзі, схільныя да сацыяфобіі, хвалююцца з-за рэакцыі навакольных, баяцца выглядаць смешнымі, страціць аўтарытэт або давер. Пакутнікі ўсвядомлена стараюцца пазбягаць палохаючых сітуацый, пачынаюць адасабляцца і, у выніку, зведваюць цяжкасці ў стасунках нават з асобнымі людзьмі. Пры гэтым яны разумеюць неабгрунтаванасць і ірацыянальнасць сваіх апасенняў, але ніяк не могуць справіцца з дрыжаннем рук, пачырваненнем, павышаным потааддзяленнем, здрадлівым буркатаннем у жываце або іншымі праявамі нервовасці.
Некаторыя людзі з сацыяльнай фобіяй, наадварот, паводзяць сябе ў кампаніях празмерна ажыўлена або лісліва. Такім чынам яны спрабуюць схаваць сваю трывогу і папярэдзіць магчымую непрыязнасць з боку навакольных, якія часта і не здагадваюцца пра сапраўдныя перажыванні гэтых людзей.
Як правіла, падобныя неўратычныя механізмы пачынаюць дзейнічаць, калі чалавек недаацэньвае свае ўласныя поспехі, здаецца сам сабе нязначным і не прымае сябе, пастаянна параўноўваючы свае дасягненні з поспехамі іншых людзей — паспяховых і раскаваных. Такім чынам сацыяфоб мімаволі сам сябе ўганяе ў дэпрэсію.
Якое ж выйсце?
Для пазбаўлення ад страху перад навакольнымі неабходна звярнуцца да спецыяліста. Устараненне сацыяльнай фобіі праводзіцца пры дапамозе медыкаментознага лячэння і розных відаў псіхалагічнай паводзінскай псіхатэрапіі. Гарантыяй поспеху павінны стаць выразнае разуменне праблемы і гатоўнасць чалавека да таго, каб ёй супрацьстаяць. Спецыяліст, у сваю чаргу, з дапамогай пэўных методык "правядзе" сацыяфоба ад нязначных да найбольш палохаючых сітуацый. Пры гэтым пакутнік вучыцца захоўваць поўны фізічны і псіхічны спакой. У выніку нават самыя трывожныя абставіны больш не будуць выклікаць прыступаў панікі.
А пакуль вы абдумваеце, на які дзень запісацца да псіхатэрапеўта, можаце скарыстацца некаторымі простымі рэкамендацыямі, распрацаванымі псіхолагамі.
1. Перастаньце параўноўваць сябе з іншымі. Чалавек наогул непрыдатны аб'ект для параўнання. Кожны ў чымсьці перасягае іншага, а ў нечым саступае. Каб правільна вызначыць свае моцныя і слабыя бакі, складзіце "рэестр" асабістых якасцяў.
У левую калонку ўпішыце ўсё, што вас не задавальняе і засмучае, у правую — тое, што гэта ўраўнаважвае. Бо нават на сарамлівасць можна зірнуць інакш. Напрыклад, "я не выскачка, не назойлівая, не агрэсіўная; людзі лічаць мяне сціплай і рахманай". Вызначыўшы вартасці, лягчэй шукаць у іх апору ў складаных сітуацыях.
2. Пазбаўцеся ад багажу мінулых засмучэнняў. У кожнага былі моманты, калі яго не прызнавалі, высмейвалі, зневажалі. Успамінаючы пра мінулыя няўдачы, сарамлівы чалавек з трывогай чакае, што ў падобных абставінах яны зноў пачнуць яго пераследаваць. Зусім не абавязкова! Аднойчы дапусціўшы памылку, вы, хутчэй за ўсё, яе ўжо не паўторыце.
3. Не прымайце на свой рахунак нядобразычлівасць іншых. Часцей за ўсё грубіянства, нахабства, злая іронія — выражэнне ўнутраных перажыванняў, бязладзіцы і канфліктаў самога агрэсара. Так што не вы дрэнныя — гэта вашаму крыўдзіцелю дрэнна.
4. Не замыкайцеся ў сабе. Часам дастаткова толькі прыняць запрашэнне ў кампанію, каб зразумець: ніякія небяспекі вам не пагражаюць, цалкам можна расслабіцца. Не пазбягайце стасункаў з тымі, хто да іх імкнецца. І паступова вы пазбавіцеся ад замкнёнасці і марных страхаў.
5. Трэніруйцеся кантактаваць. Напярэдадні важнай сустрэчы або адказнага публічнага выступлення трэба як належыць падрыхтавацца, адрэпеціраваць прамову. Падобнымі хатнімі нарыхтоўкамі карыстаюцца многія выдатныя аратары, артысты і палітыкі.
6. Не лячыцеся алкаголем. Лішняя чарка часта спараджае не столькі раскаванасць, колькі развязнасць. Шкадаванні аб гэтым толькі павялічаць страх і няўпэўненасць.
7. Цаніце свае поспехі. Нясмелы, сарамлівы чалавек схільны ўспрымаць уласныя прамашкі як заканамернасць, удачы — як выпадковасць. Калі ў корані змяніць падыход фіксаваць поспехі і ўзнагароджваць сябе за іх, — хутка стане зразумела: падстаў для маркоты не так ужо і шмат.
Сацыяфобія (ад лац. "сацыя" — грамадства, "фобія" — страх) — гэта страх перад стасункамі. Спецыялісты сцвярджаюць: часцей за ўсё такая паталогія сустракаецца ў адзінокіх і маламаёмных людзей. Мужчыны і жанчыны, якія пакутуюць ад сацыяфобіі, адрозніваюцца адно ад аднаго не столькі праявамі хваробы, колькі выбарам розных стратэгій пазбягання палохаючых сітуацый. Калі прадстаўнікі моцнага полу ў якасці "лякарства" часцей выкарыстоўваюць алкаголь, то жанчыны лічаць за лепшае пры першай жа магчымасці падацца ў хатнія гаспадыні, у выніку чаго маюць меншы шанц усё-такі трапіць у поле зроку спецыялістаў.
Людзі, схільныя да сацыяфобіі, хвалююцца з-за рэакцыі навакольных, баяцца выглядаць смешнымі, страціць аўтарытэт або давер. Пакутнікі ўсвядомлена стараюцца пазбягаць палохаючых сітуацый, пачынаюць адасабляцца і, у выніку, зведваюць цяжкасці ў стасунках нават з асобнымі людзьмі. Пры гэтым яны разумеюць неабгрунтаванасць і ірацыянальнасць сваіх апасенняў, але ніяк не могуць справіцца з дрыжаннем рук, пачырваненнем, павышаным потааддзяленнем, здрадлівым буркатаннем у жываце або іншымі праявамі нервовасці.
Некаторыя людзі з сацыяльнай фобіяй, наадварот, паводзяць сябе ў кампаніях празмерна ажыўлена або лісліва. Такім чынам яны спрабуюць схаваць сваю трывогу і папярэдзіць магчымую непрыязнасць з боку навакольных, якія часта і не здагадваюцца пра сапраўдныя перажыванні гэтых людзей.
Як правіла, падобныя неўратычныя механізмы пачынаюць дзейнічаць, калі чалавек недаацэньвае свае ўласныя поспехі, здаецца сам сабе нязначным і не прымае сябе, пастаянна параўноўваючы свае дасягненні з поспехамі іншых людзей — паспяховых і раскаваных. Такім чынам сацыяфоб мімаволі сам сябе ўганяе ў дэпрэсію.
Якое ж выйсце?
Для пазбаўлення ад страху перад навакольнымі неабходна звярнуцца да спецыяліста. Устараненне сацыяльнай фобіі праводзіцца пры дапамозе медыкаментознага лячэння і розных відаў псіхалагічнай паводзінскай псіхатэрапіі. Гарантыяй поспеху павінны стаць выразнае разуменне праблемы і гатоўнасць чалавека да таго, каб ёй супрацьстаяць. Спецыяліст, у сваю чаргу, з дапамогай пэўных методык "правядзе" сацыяфоба ад нязначных да найбольш палохаючых сітуацый. Пры гэтым пакутнік вучыцца захоўваць поўны фізічны і псіхічны спакой. У выніку нават самыя трывожныя абставіны больш не будуць выклікаць прыступаў панікі.
А пакуль вы абдумваеце, на які дзень запісацца да псіхатэрапеўта, можаце скарыстацца некаторымі простымі рэкамендацыямі, распрацаванымі псіхолагамі.
1. Перастаньце параўноўваць сябе з іншымі. Чалавек наогул непрыдатны аб'ект для параўнання. Кожны ў чымсьці перасягае іншага, а ў нечым саступае. Каб правільна вызначыць свае моцныя і слабыя бакі, складзіце "рэестр" асабістых якасцяў.
У левую калонку ўпішыце ўсё, што вас не задавальняе і засмучае, у правую — тое, што гэта ўраўнаважвае. Бо нават на сарамлівасць можна зірнуць інакш. Напрыклад, "я не выскачка, не назойлівая, не агрэсіўная; людзі лічаць мяне сціплай і рахманай". Вызначыўшы вартасці, лягчэй шукаць у іх апору ў складаных сітуацыях.
2. Пазбаўцеся ад багажу мінулых засмучэнняў. У кожнага былі моманты, калі яго не прызнавалі, высмейвалі, зневажалі. Успамінаючы пра мінулыя няўдачы, сарамлівы чалавек з трывогай чакае, што ў падобных абставінах яны зноў пачнуць яго пераследаваць. Зусім не абавязкова! Аднойчы дапусціўшы памылку, вы, хутчэй за ўсё, яе ўжо не паўторыце.
3. Не прымайце на свой рахунак нядобразычлівасць іншых. Часцей за ўсё грубіянства, нахабства, злая іронія — выражэнне ўнутраных перажыванняў, бязладзіцы і канфліктаў самога агрэсара. Так што не вы дрэнныя — гэта вашаму крыўдзіцелю дрэнна.
4. Не замыкайцеся ў сабе. Часам дастаткова толькі прыняць запрашэнне ў кампанію, каб зразумець: ніякія небяспекі вам не пагражаюць, цалкам можна расслабіцца. Не пазбягайце стасункаў з тымі, хто да іх імкнецца. І паступова вы пазбавіцеся ад замкнёнасці і марных страхаў.
5. Трэніруйцеся кантактаваць. Напярэдадні важнай сустрэчы або адказнага публічнага выступлення трэба як належыць падрыхтавацца, адрэпеціраваць прамову. Падобнымі хатнімі нарыхтоўкамі карыстаюцца многія выдатныя аратары, артысты і палітыкі.
6. Не лячыцеся алкаголем. Лішняя чарка часта спараджае не столькі раскаванасць, колькі развязнасць. Шкадаванні аб гэтым толькі павялічаць страх і няўпэўненасць.
7. Цаніце свае поспехі. Нясмелы, сарамлівы чалавек схільны ўспрымаць уласныя прамашкі як заканамернасць, удачы — як выпадковасць. Калі ў корані змяніць падыход фіксаваць поспехі і ўзнагароджваць сябе за іх, — хутка стане зразумела: падстаў для маркоты не так ужо і шмат.