Літаратурная старонка №4. «Подых вясны» у творчасці бярозаўскіх паэтаў...
Алесь РАЗАНАЎ:
Дзверы адчыняюцца і зачыняюцца зномы
*
Усякая мова вынікае з радовішча бязмоўя: яна адметная тым, што ўзяла, а тым, што не ўзяла, істотная.
*
Дзе не хапае сонца, узнікаюць споры цвілі, дзе не хапае здароўя, узнікаюць бацылы хваробы: яны гэтаксама жывыя, яны гэтаксама змагаюцца за сваё права на існаванне.
Гэтак і з людзьмі, гэтак і з грамадствам: дзе не хапае праўды, аб’яўляецца хлусня, дзе не хапае сапраўднасці, аб’яўляюцца эрзацы – яны таксама пакліканыя, яны таксама на сваім месцы.
*
Не можа быць малой літаратура (і суадпаведна – народ), у якой ёсць вялікія творы, а яны ў беларускай літаратуры ёсць.
*
Эфект часу: здымаю непрачытаныя кнігі з паліцы, а іх ужо і чытаць не трэба: яны ўжо прачыталіся самі.
*
«Спадзяванне на моладзь», – кажуць сталыя людзі.
Ужо і моладзь сталася сталай, а спадзяванне зноў раз за разам паўтараецца. Можа, само спадзяванне недастатковае альбо не туды глядзіць і не тое бачыць?
Тыя самыя прынцыпы, што выяўляюцца ў сталых, выяўляюцца і ў маладых – па-рознаму, але тыя самыя. І, можа, лепш, чым вылучаць узроставыя катэгорыі, адразу абапірацца на тое, што ад узросту не залежыць, — на прынцыпы.
*
Ідэі вынікаюць з суадносінаў людзей і чалавека, чалавека і Бога.
І калі ідэі не дзейсняцца альбо вядуць не туды, нешта не так з самімі суадносінамі – нечага ў іх зашмат і нечага нестае.
|
Людмила ГАЙЧУК * * * Разгоню тоску, как ветер тучи, Слезы-капли вытру, улыбаясь. Хуже мне, а я скажу, что лучше, Злой судьбе ни в чем не поддаваясь! Ждет она отчаянья, наверно, Чтоб во мне все клеточки кричали, Но в душе, как ни было бы скверно, Утаю я все свои печали. Утаю до времени, а позже Выплесну волною их наружу, Нервы отпуская, словно вожжи. Но ничей покой я не нарушу! Разгоню я все свои печали И не подпущу к порогу горе, Чтоб друзья всегда меня встречали, Радости моей своею вторя. |
Алена ПАПКО * * * А як успомнiцца, Дык да ўсмешкi, да слёз! Ведаеш, мама, а ў нас з табой Кветкавы лёс. Як жа iначай! Ледзь крылы вясны над зямлёй – Бэзам расквечаны май Мяне клiча дамоў. Уюцца мажліва сцяжынкi Насустрач З густых палыноў. Наша жыццё – рух, Прыпынкi… Повязь няспраўджаных сноў. Хлебам нялёгкім, а смачным Гоiцца наша душа. Цяжэй знайсцi простае шчасце, Лягчэй бачыць тое, Якога няма. І пад акном – не завея, Што прабiрае да слёз, То ажывае надзея, Бэз шумiць да нябёс! |
|
Владимир СИПЯГИН ИСТИННОЕ ДОБРО Когда, вставая по утрам, Душою Богу рады мы, Добро творим ради Добра – Тогда зовемся чадами. Не боязнь мук, как у рабов, И не корысть наемная – Творить Добро зовет Любовь, К Творцу любовь сыновняя! *** КРЕСТНЫЙ ПУТЬ Кто миру чужд, а Богу близок, Кто шел путем Христа – От толп и денег не зависел, Лишь только от креста! Путь Крестный вовсе без отрады, Тернист он и тяжел… Там, на Голгофе, все награды, Куда страдалец шел. |
Улад СКАМАРОХ КРАСАВІК З вясёлых жартаў і падманаў Бярэ пачатак красавік. Прыгрэе сонейка старанна, Збяжыць на Поўнач снегавік. І хлебаробам час у поле, Калі прагрэецца зямля, Каб абудзілася паволі Пад плугам тлустая ралля. Не будзе лішнім угнаенне – Ды, добра тут парадак знай! Яшчэ элітнае насенне – Задзел на шчодры каравай. Галоўны ж фактар – гэта людзі, Аграрыі-працаўнікі, З такімі хлеб заўсёды будзе, І толькі з якаснай мукі. |
|
Мiкола ПАНАСЮК ДА СОНЦА Сусвет без сонца – не сусвет, Як лес без кропелькi расы. Губляе зорны дождж свой след, Цвiтуць пад сонцам верасы. Да сонца ў космас мы iмчым – Дагнаць пакуль нiхто не змог… Яно ж здалёк пасля начы Да нас вяртаецца само. Касмiчны век – клубок дарог, Зямных i нават не зямных. Цалуе сонца зноў парог Лагодным дотыкам вясны. З парога роднага ў адказ Кiдаем позiркам прамень. Прамень і сонца – усё для нас, Не трэба iншага ўзамен. |
Татьяна ЛЮТЫЧ КАЛЫСКА «Баю-баю, люлi-люлi, Спі, дзiцятка, усе паснулi», – Пэўна, так матуля спявала, Калi нас, малых, калыхала. У калысцы просценькай драўлянай, Так старанна бацькам змайстраванай, На пасцельцы з травамi духмянымi, Добра спалася пад песнi мамiны. Час iмчаў, і дзеткi вырасталi, Калыханкi ж ля калыскi не сцiхалі, Для суседскiх немаўлят, для ўнукаў Аддавалі калыбельку з рук у рукi… І ўбiрала ў сябе калыска Смех дзiцячы, ласку мацярынску. Ноччу дзеткам сны аберагала, Калыханачкi запамiнала… «Баю-баю, люлi-люлi, Спі, дзiцятка, усе паснулi…» – Над дачушкай мацi Нахiлiлася нiзка – Праўнучку калыша Прадзедава калыска! |
|
Дэбюты Насця КЛЫСЯК, 5 «Б» клас СШ №3 г. Бярозы МАЙГО СЭРЦА ПРАСТОР Памiж рэк і лясоў, І блакiтных азёр Ёсць краiна адна – Майго сэрца прастор. Тут спяваюць бары І крынiцы бурляць, Гнёзды робяць буслы, І заве сенажаць. У гэтым мiлым краi Дзiўных рэк і балот Жыве з даўнiх часоў Самы светлы народ. Ужо сотнi гадоў На зямельцы сваёй Ён вырошчвае хлеб, Травы косiць з расой.
Не шукайце мясцiн Прыгажэйшых дарма, Бо мiлейшай зямлi Ва ўсiм свеце няма! |
Валянцiна ОСIПАВА АСОЛЬ Ветразь, сарваны з рэй. Мораў далёкiх соль. Ты дзе, капiтан Грэй? Я тут! Я – твая Асоль! З пяшчотай i дня, i ночы Стаю на пустым беразе – Хай рэжа норд-ост вочы, Чакаю пунcовыя ветразi! Смяюцца людзi: «Асоль! Хопiць табе тугі. Пакінь састарэлы сон, Твой Грэй у абдымках другiх!» З пяшчотай i дня, i ночы Стаю на пустым беразе – Хай рэжа норд-ост вочы, Чакаю пунcовыя ветразi! Ды камень такi ў грудзях, Такi невыносны боль! Сам-насам сумнеў i страх. І ўсё ж – я твая Асоль! З пяшчотай i дня, i ночы Стаю на пустым беразе – Хай рэжа норд-ост вочы, Чакаю пунcовыя ветразі! Так горача! Можна згарэць! І ўсё ж працiнае золь. Ты дзе, капiтан Грэй? Чакае цябе Асоль! |
|
Мария КОНОПНИЦКА
ЧИМАБУЭ*
(перевод с польского Николая СИНКЕВИЧА и Маргариты ГОРОВОЙ) |
|
|
...Anno mille e trecento (Счастлив всяк, кто день сей встретил!) Чимабуэ, тих и светел, Кисти все сложил смиренно. С Нею, явленной когда-то В снах мальчишечьих невинных, Неразлучен Он отныне – Синь в очах и руки накрест… Смуглая, вдруг побледнеет, Золотой окрас рассвета Заменив молочным цветом. Плащ у стоп ее синеет… Видел он Ее в бутонах, В радугах, в туманах росных Пастушком, чьи ноги босы. Чуда зрел потусторонность… Стопы почвы не касались, Травы платьем не примяты – Так воздушно и крылато Шла над тихими полями. Шла со стороны восточной – На заре там спит Фьезоле**, Где над взгорьями и полем Колокольчик среброточит. Кому было любоваться? На Нее один смотрел он. Госпожой своею белой Все не мог он надышаться. И на пике вдохновенья, Мужской славы и успеха В краски ангельского спектра Облачил свое виденье. И задумался с тоскою О весне своей сиротской… Несся в окна улиц ропот, Рдело солнце золотое. Весть как ветер облетела Город, весь объятый дрожью – Шепчут радостно, тревожно: «Чимабуэ кончил дело»! Давят в окна, бьют пороги Толпы граждан разодетых – Пусть хоть рама брызнет светом, Месяц заблестит двурогий! Очи, ткани – все сверкает, Сердца бьются горячее, Девы, вытянувши шеи, – Ave… – жарко выдыхают… Аж гудят на башнях звоны, Что над Арно раскачались. Люди в массу спрессовались, Под напором двери стонут… |
Это Джованни встал в проеме, Он берет с пером склоняет, – Salve! – рев его встречает, Он: – Не мне почет – Мадонне! Смолк. Лик бледен отстраненный, Вдохновеньем взор искрится… Люд уж в комнате толпится, Весь коленопреклоненный… Флорентийки точно розы – Головы их совершенны, И над тишиной смиренной Шепот веет стоголосый: «Будь же к нам ты благосклонна, Santa Maria dei Fiori***! Возрождения свет и зори И рассвет, омытый солнцем! Вот лицо и этот колер, Что сиротам вечно снятся! Ты есть наше достоянье, Santa Maria dei Fiori!..» Тянут руки к Ней с напевом, Восхищенья не скрывая, Гимны новые слагают В честь и мастера, и Девы. С шумом мчатся Арно волны, Все гудят, качаясь, звоны; Флорентийцы, счастья полны К храму двинулись с Мадонной. Все растет толпа. Пространство Не вместит ее уж скоро, Шествие все ближе к храму, В узких улицах заторы. Идут гвельфы, гибеллины, «Bianchi», «Neri»**** – все в округе: Госпожи одной лишь слуги, Сыновья семьи единой. Buondelmonci и Uberci**** Идут рядом за Синьорой; Позабыт накал раздоров, Позабыты клятвы смерти... Кто стоял, теперь в движенье, Гул толпы, как шум прилива… В каждом бьется крик: «Evviva!» В каждом крике душ биенье! Чимабуэ поднял взоры – Над толпою, там, высоко, Через нивы одиноко Все идет его Синьора… Не касается стопами Почвы, а травы – покровом, И крылато веет снова Над притихшими полями. |
|
*Чимабуэ (Ченни ди Пепо) – флорентийский художник XIII cт., мастер итальянской школы проторенессанса. **Фьезоле – (итал. Fiesole) – город в регионе Тоскана, в 8 км от Флоренции, Италия. *** Святая Мария Флорентийская (одноименное название главного собора (дуомо) во Флоренции). **** «Белые» и «Черные» – так разделилась партия гвельфов после изгнания из Флоренции гибеллинов. *****Buondelmonci и Uberci – флорентийские роды 1. гвельфов, 2. гибеллинов. |
|