Чижик о зарплатах учёных: «Усё залежыць ад актыўнасці заўлаба»

Зарплаты и пенсии учёных обсуждали в программе «В обстановке мира».

Игорь Марзалюк, ведущий СТВ:
Узрост тых, хто дасягнуў вышэйшага прафесійнага майстэрства ў навуцы, на сёняшнні дзень, дастаткова сталы. Ці звязана гэта, у тым ліку, з той сістэмай, у тым ліку, пенсійнай, якая існуе на сёняшні дзень?

Мне прыемна тут сказаць адну рэч, што гэта, канешне, не пенсія, гэта захаванне надбаўкі, даплаты за ступень доктара навук і за званне прафесара, якое з 1 студзеня стала рэальнасцю. Каласальная работа была праведзена ўсімі. Але,у першую чаргу, рэктарам Беларускага эканамічнага ўніверсітэта Шымавым. Мы ўсе спрычыныліся таксама – і міністэрства адукацыі. Для прафесуры будзе больш пазітыўны момант, што гэтыя даплаты за доктара і прафесара будуць захоўвацься цяпер пажыццёва.

Але разам з тым, як Вам бачыцца гэта пенсійная сістема менавіта ў акадэмічный навуцы, ў навуковай сферы?

Сергей Чижик, первый заместитель председателя Президиума НАН Беларуси, доктор технических наук:
Вы сказалі, што вельмі сталы ўзрост, і мы ведаем, што людзі нават пасля 80 гадоў працягваюць гэту працу. І гэта не так проста, не так лёгка і часта гэта звязана з тымі сродкамі, якія яны будуць мець. Гэта вельмі добра, і  мы вельмі-вельмі ўдзячныя за гэты крок зроблены.

Игорь Марзалюк:
Якія змены Вы бы ўнеслі ў пенсійную сістеэму, калі б Вы мелі такую магчымасць?

Сергей Чижик:
Тут я бы хацеў звярнуць увагу на яшчэ адзін момант – гэта стымул, стымул для роста для навукоўцаў. Каб яны не спыняліся на – кандыдат навук. Ён павінен думаць, што яшчэ ёсць ступенька – доктар навук, прафесар. Гэта стымул, бо ён ведае, што калі ён гэта зробіць, ён будзе мець большыя гарантыі на пенсіі. Так што два моманты тут трэба адзначыць. І тое, што Вы сказалі – як можна змяніць.

 Вы таксама сказалі, што павінен быць ацэнены яшчэ і прафесіянальны ўзровень. У навуцы гэта асабліва мы бачым. А так амаль што аднолькавую пенсію атрымоўвае, хто пачынаў працаваць і не пайшоў, на ўзроўні інжынера спыніўся, і хто кандыдат навук, і доктар навук, калі ён не прафесар. Гэта не зусім, можа, і справядліва. Але з чым можна звязаць? З выплатамі! Адзін і той жа працент выплачваецца – 35% выплачваецца кожнаму. Але сумы розные, і можа, тут трошачкі які каэфіцыент і мець, каб яны былі не вельмі ўраўнальныя ў гэтым.

Игорь Марзалюк:
Яшчэ такі нюанс: пенсія – гэта, канешне, ясна. Але жывём сёння. Зараз пра маладыя кадры навуковыя – мы ведаем, што быў перыяд, калі, увогуле, была, мягка кажучы, сумна. Мяняюцца нейкія пазітыўныя трэнды? Моладзь прыходзіць у навуку? Для таго, каб атрымоўваць пенсію, спачатку трэба рэалізавацца і штосьці зрабіць на карысць краіны.

Сергей Чижик:
Моладзь ідзе не за грашамі. Гэта безумоўна. Яны бачаць, што тут трэба вельмі доўга крочыць, трэба прайсці многія ступенькі. У навуцы можна зарабляць, і нядрэнна зарабляць, калі ты працуеш над такой актуальнай тэмай, і калі твой вынік мае нейкую рэалізацыю. У гэтым выпадку – лабараторыя. Усё залежыць ад той лабараторыі, ад актыўнасці таго менэджэра, заўлаба, як кажуць, як ён сможа гэтую справу наладзіць. У гэтага заўлаба будуць вельмі добрыя зарплаты, і ў моладзі, і ў старэйшых нашых людзей. Калі гаварыць пра моладзь, яе ў нас не так уж і мала – пад 30 адсоткаў мы падходзім. Гэта не так і дрэнна, больш, нават, і не трэба мець, каб была абнаўляльнасць такая. Але, можа, гэта не зусім тыя, хто можа працаваць у навуцы, хто здольны да навукі. Прыйшоў на ўсякі выпадак, ён потым пакіне тую навуку. Тут трэба адбор. А каб быў адбор, трэба, каб была і канкурэнцыя, і стымулы прывясці. Раней, мы памятаем, мы выбіралі лепшых па заканчэнні ВУЗа, першых, хто ішоў, а цяпер гэта не зусім першыя. Але мы ім дапамагаем.