Знайсці справу свайго жыцця, якая б стала адначасова прафесіяй, хобі і захапленнем, зусім няпроста. Можна доўга шукаць, перабіраць шматлікія варыянты, ісці рознымі шляхамі, і, у рэшце рэшт, трапіць на той самы занятак. Так адбылося ў жыцці жыхара г.п. Мір, прафесіянала сталярнай справы і, як кажуць, майстра на ўсе рукі Мікалая Іванавіча Гіза.
Які ж шлях прайшоў таленавіты сталяр-разьбяр перад тым, як аднойчы ўзяўшы ў рукі рубанак і долата, не выпускае іх на працягу больш двух дзясяткаў гадоў?
Скончыўшы 10 класаў Малюшыцкай школы, Мікалай Гіз едзе ў Мінск атрымліваць далейшую спецыяльную адукацыю.
– У той час усе выпускнікі імкнуліся ў горад. Я таксама паехаў паступаць у прафесійнае вучылішча №94 г. Мінска на электрыка. Паступіў, адвучыўся, але зразумеў, што гэта прафесія не мая. Тым не менш, атрымаў добры вопыт, які не можа не спатрэбіцца ў жыцці, – расказвае пра гады вучобы Мікалай Гіз. – Яшчэ адну спецыяльнасць атрымаў пасля заканчэння курсаў пры трамвайна-тралейбусным упраўленні. Крыху больш чым паўгода працаваў вадзіцелем тралейбуса. А потым адбылося вяртанне на малую радзіму, дзе я паспрабаваў сябе зусім у іншай справе: пачынаючы з 1984 года на працягу чатырох гадоў працаваў адначасова загадчыкам, наладчыкам і закройшчыкам у швейнай майстэрні ў родным калгасе імя Калініна.
У 1988 годзе перад першымі навучэнцамі расчыніў свае дзверы сучасны Мірскі дзяржаўны мастацкі прафесійна-тэхнічны каледж, вучоба ў якім і адыграла рашаючую ролю ў выбары справы ўсяго жыцця Мікалая Гіза.
– Першапачаткова я хацеў паступаць на мастака. Але былы старшыня калгаса “Мірскі” Дзмітрый Дзмітрыевіч Ханько параіў выбраць спецыяльнасць сталяра-разьбяра, што і вызначыла ўвесь мой далейшы лёс, – падзяліўся таленавіты майстар. – Выпадковых навучэнцаў у нашай групе не было, усе мы заахвочана спасцігалі прамудрасці сталярнай справы, шмат ездзілі на выставы ў Мінск, Гродна.
Пасля заканчэння вучобы дыпламаваны спецыяліст Мікалай Гіз застаўся ў каледжы ў якасці майстра вытворчага навучання, каб перадаваць свае веды і майстэрства моладзі. За 22 гады працы ў навучальнай установе вырасціў не адзін дзясятак таленавітых сталяроў.
– Быў у маім жыцці яшчэ адзін перыяд, калі я набыў бясцэнны практычны вопыт. З 2012 года дзесьці на працягу чатырох гадоў працаваў рэстаўратарам у ААТ “Белрэстаўрацыя”, займаўся аднаўленнем сядзібы Агінскага ў Залессі, музея народнай архітэктуры і побыту ў в. Азярцо пад Мінскам, – расказвае Мікалай Гіз. – Але работа была звязана з пастаяннымі камандзіроўкамі, а я чалавек дамашні, цаню сямейны ачаг. Таму вырашыў зноў вярнуцца ў Мірскі каледж. Вось сёння драўляную альтанку майструем.
Творчыя здольнасці і жаданне тварыць праявіліся ў сённяшняга майстра яшчэ ў дзяцінстве. Яркі момант з маленства і сёння стаіць перад вачыма:
– Памятаю, як дзядзька прывёз аднекуль цэлы кузаў абрэзкаў драўніны для распальвання печы. Там былі і нейкія кубікі, і прамавугольнікі, з якімі я не мог нагуляцца. Так яны мне спадабаліся, – дзеліцца дзіцячымі ўспамінамі Мікалай Гіз. – У 6-7 класах захапляўся выпальваннем па дрэве. Безумоўна, на той момант работы былі зусім простыя, у асноўным пейзажы. Але былі ўжо і першыя створаныя мною іконы.
Увогуле, рэлігійная тэматыка яскрава праходзіць праз усю творчасць майстра. Гледзячы на ўмела зробленыя рукамі сталяра абразы Мікалая Цудатворцы, Боскай Маці, здзіўляешся: настолькі выразны кожны штрых, кожная лінія. Колькі ж часу неабходна, каб на свет нарадзіўся творчы цуд?
– Каля трох месяцаў, – адзначае майстар. – Безумоўна, усё залежыць ад унутранага стану, наяўнасці вольнага часу. Для работы мне неабходны цішыня, засяроджанасць. Сёння працую над абразамі Георгія Перамоганосца і Серафіма Сароўскага.
Убачыць творчыя работы Мікалая Гіза можа кожны жадаючы. Каля дзесяці гадоў таму майстар разам з навучэнцамі групы №145 Мірскага каледжа стварылі іканастас для царквы ў агр. Малюшычы, дзе нарадзіўся і вырас сам сталяр. Своеасаблівай удзячнасцю малой радзіме з’яўляецца паклонны крыж вышынёй каля чатырох метраў, які знаходзіцца ў аграгарадку.
Цікавыя работы Мікалая Гіза ўдала аздабляюць двор пяціпавярховіка па вул. Сташэўскай, дзе сёння жыве сталяр. Вось каля альтанкі стаяць Ясь і Яніна, круціцца млын, на зробленай уласнымі рукамі лаўцы адпачываюць мясцовыя жыхары. Зайшоўшы ў пад’езд дома, таксама была прыемна ўражана: на ўваходзе сустрэў драўляны сабака, які можа выкарыстоўвацца як стул, а таксама ў якасці падстаўкі для кветак. На сцяне – драўляны дэкор, які радуе вока жыхароў і стварае ўтульную атмасферу. Але самае галоўнае, што зрабіў гэта таленавіты майстар зусім не для сябе, а для ўсеагульнага карыстання і эстэтычнага задавальнення людзей. Менавіта так павінна і быць, бо сапраўднае мастацтва не можа быць прыватным.
– Сядзець склаўшы рукі не магу. Бяру інструмент і выразаю: штосьці для сябе, штосьці для знаёмых. Пералічыць усіх сяброў, у якіх ёсць мае табурэткі, проста немагчыма, – усміхаецца Мікалай Гіз.
Аксана ЯНУШ.
Фота аўтара.