На выхадных пашчасціла трапіць на першае свята роднай ежы «Усё сваё». Яго арганізатар — аўтар праекта «Маміна ежа» Ксенія Вяцкая — час ад часу балуе сваіх дамашніх паштэтам з мяса вінаградных слімакоў, прыгатаваным уласнаруч. Таму не дзіўна, што на свята запрасілі фермераў, якія вырошчваюць гэтых малюскаў (так-так, калі вы яшчэ не чулі, і ў Беларусі ёсць слімаковая ферма, і не адна. — Аўт.). Калі шчыра, слімака я пакаштаваць не адважылася. Але ўдосталь паназірала, як гэта робяць іншыя.
Аказваецца, раней слімакі былі традыцыйнай ежай бургундскіх сялян. Але прыезд Аляксандра І у Францыю ператварыў звыклую страву ў надзвычай дарагі далікатэс. Калі верыць легендзе, да закрыцця рэстарана, у які французскі міністр замежных спраў завітаў з шаноўным госцем, заставаліся лічаныя хвіліны. На кухні было хоць шаром пакаці. Тады шэф-кухар прыняў рашэнне здзівіць Аляксандра І стравай са слімакоў.
Прадэгуставаць слімака, прыгатаванага па аўтэнтычным французскім рэцэпце шэф-кухарам Вячаславам Гарбатавым, на свяце ежы мог кожны ахвотны. Як гэта рабіць, паказвала і расказвала маладая сям’я фермераў з Карэліцкага раёна — Вікторыя і Уладзімір Рабковы.
— Патрэбны адмысловы відэлец з двума зубчыкамі. Ім зручна даставаць мяса з ракавіны, — знаёміць з тонкасцямі дэгустацыі Уладзімір. — У нас такіх яшчэ няма ў продажы, заказваў за мяжой.
Фермер павольна перажоўвае філейную частку малюска і запівае яе соусам з ракавіны.
— Камусьці слімаковае мяса па смаку нагадвае белы грыб, камусьці курынае філе. Дэгустуюць яго звычайна з белым віном ці шампанскім.
— Колькі трэба з’есці слімакоў, каб наесціся? — цікаўлюся.
— Асабіста мне хапае 12 штук, — усміхаецца Уладзімір. — Мужчыну, які два метры ростам, ад сілы 15.
— Я чатырма-пяццю наядаюся, хоць люблю паесці, — дадае Вікторыя. — Слімаковае мяса насамрэч вельмі сытнае.
Большасць дэгуставала прыгатаваных слімакоў на месцы. Некаторыя прасілі запакаваць з сабой па 6-10 штучак, каб пазней пачаставаць сваіх блізкіх экзатычнай вячэрай.
— Калі прыйдзеце дадому, разагрэйце ракавіны ў духоўцы пры тэмпературы 180 градусаў, дзесьці 6-7 хвілін, — раіць Вікторыя.
Рэцэпт слімакоў па-бургундску Вячаслава Гарбатава я так і не даведалася. Шэф-кухар трымае яго ў сакрэце. Але Уладзімір Рабкоў падзяліўся іншымі варыянтамі прыгатавання.
— Слімаковае мяса разам з соусам чылі і базілікам можна дадаць у спагеці. Падсмажыць з цыбуляй ды гароднінай, а потым зрабіць далікатэсны паштэт. Зараз шмат зеляніны, дык жонка філейную частку малюскаў дадае ў салаты. Асабіста мне падабаецца спалучэнне са свежай капустай. Можна зрабіць каўбасу, катлеты. У Францыі гэтае дыетычнае мяса вельмі цэніцца: там маленечкая тарталетка са слімаковага фаршу каштуе 40 еўра. Мы зараз распрацоўваем новы рэцэпт засолкі, таму налета, думаю, у нашых рэстаранах з’явіцца слімаковая ікра. Яна выглядае, як сапраўдны жэмчуг.
Сваю ферму «Ратаў» сям’я Рабковых заснавала пяць гадоў таму. Ідэю для сямейнай справы Уладзіміру падказаў… слімак, які запоўз на ганак.
— Упершыню я пакаштаваў слімаковае мяса ў Іспаніі, потым у Францыі, — расказвае фермер. — Памятаю, прыехаў з вандроўкі, завітаў да мамы ў вёску, гляджу — паўзе прыгажун. У галаве пранеслася думка: а чаму б не заняцца развядзеннем вінаградных слімакоў? 100 кілаграмаў сабраў з прыроды. Атрымаў патомства. На дадзены момант у нас у вальерах жыве каля пяці тон слімакоў, тры з іх дасягнулі трохгадовага ўзросту і гатовыя для рэалізацыі. Спачатку ўсе, пачынаючы ад суседзяў і заканчваючы сябрамі, пальцам каля скроні круцілі. Цяпер жа прыходзяць ласавацца далікатэсам.
— А чым фермерскія слімакі адрозніваюцца ад прыродных?
— Вы ж не ведаеце, што з’елі прыродныя слімакі. Фермерскае ж мяса экалагічна чыстае. Адмыслова для сваіх гадаванцаў мы з жонкай вырошчваем яблыкі, грушы, дыні, кавуны, гарбузы, кабачкі, шпінат, кроп… Нягледзячы на невялікі памер, вінаградныя слімакі досыць пражэрлівыя.
— Тое, чым корміш малюска, адбіваецца не толькі на смаку мяса, але і на яго кансістэнцыі, — дадае Вікторыя. — А ці ведаеце, што слізь слімакоў мае амаладжальны эфект? Я практычна не карыстаюся ніякай касметыкай. Вечарам дастаткова, каб малюскі папоўзалі па твары, — і скура цудоўна ўвільгатняецца і разгладжваецца. Прыязджайце да нас у госці, каб на свае вочы паглядзець, што ўяўляе сабой слімаковая ферма.
Людзі сыходзілі са свята ежы задаволеныя. Чула, як адна жанчына дзялілася ўражаннямі з сяброўкай: «У Францыі была, ды не пакаштавала слімакоў. Хоць у Беларусі гэта зрабіла». Дарэчы, фермеры паабяцалі наступны раз прывезці на дэгустацыю слімакоў, прыгатаваных па-беларуску.
Надзея ДРЫНДРОЖЫК
Фота Таццяны ТКАЧОВАЙ