"Быць дворнікам - большае геройства, чым быць пісьменнікам". Андрусь Горват о Купаловском, жизни в деревне и козьем кофе
Два года назад Андрусь Горват ушел из Купаловского театра дворником, вернулся — автором книги «Радзіва „Прудок“. Дзённік», которая разошлась тиражом, нечастым для Беларуси. Где и как зарождался микрокосмос дневника, в котором утонули минимум 4 тысячи человек? TUT.BY побеседовал об этом с Горватом, специально приехавшим в Минск из деревни, расположенной на границе с Украиной. А Купаловский театр показал журналистам, как и в каких интерьерах происходило действие этого произведения.
Андрусь Горват сидит в кафе Купаловского и медленно размешивает молочную пенку на кофе.
— Адзін раз схацелася капучына, а малака не было. Зрабіў каву, падышоў да казы і адразу падаіў у кубак. Атрымалася з сапраўднай пенкай. Гэта, пэўна, была самая смачная кава ў маім жыцці.
Прежде, чем уехать в деревню на границе с Украиной, где когда-то жили его предки, Андрусь Горват полтора года отработал дворником.
— Дворнік Купалаўскага тэатра зарабляе два мільёны (речь о неденоминированных рублях — Прим. TUT.BY), дворнік галоўпаштампа — два з паловай. Дворнік камерцыйнай установы — тры. Дворнік гандлёвага цэнтра «Карона» — чатыры. Чым больш для душы, тым менш для кішэні. У тэатры пацікавіліся, ці валодаю беларускай мовай, у астатніх месцах — ці п’ю.
Большая часть книги Горвата посвящена его жизни в деревне Прудок. Но первая глава все-таки посвящена минским реалиям. Ведь до лета 2015-го главной сценой для него была территория вокруг театра, а кулисами — тесная коморка номер 114. В ней он обедал, передыхал, мыл голову и сушил носки.
|
|
Больше видео вы найдете TUT и на нашем канале на YouTube. Подписывайтесь, это бесплатно! |
Организаторы социально-культурного проекта MOVABOX (задуман компанией velcom для поддержки белорусской культуры, языка и литературы), которые решили популяризировать творчество Горвата, показали журналистам, в каких интерьерах происходило действие первой главы. Подробности этой презентации — в нашем видео.
— Я ўяўляў сабе акадэмічны тэатр, дзе ставяць «Паўлінку» і «Пінскую шляхту», тэатр, названы ў гонар не кагосьці там, а самога Янкі Купалы… І шкарпэткі, купленыя ў ЦУМе за 12 тысяч рублёў. Тэатр Купалы — шкарпэткі.
«С каким ощущением вспоминаете работу дворником?», — спросил TUT.BY у Горвата.
— Асабліва зімой, калі ў Прудку выпадзе снег, гляджу ў вакно і хочацца вярнуцца сюды, згрэбсці гурбы, якія тут ляжалі. І пасля адчуць сябе пераможцам. І каб зноў неяк цёпла стала. У Прудку гэта ўсё толькі для цябе. Я магу пачысціць двор, сам сабе падзякаваць, але гэта ж не тое, калі людзі дзякуюць і глядзяць на цябе як на героя. Быць дворнікам — большае геройства, чым быць пісьменнікам. Пісьменнікам можна быць не кожны дзень, а дворнікам трэба кожную раніцу ўставаць і змагацца з надвор’ем. Ніколі не ведаеш, з чым прыйдзецца змагацца заўтра. Ты заўсёды непадрыхтаваны.
Неподготовлен Андрусь и к вопросам, кем он себя осознает сейчас: дворником в прошлом, писателем в настоящем.
— Не ведаю, ці магу я назваць сябе пісьменнікам. Пра гэта не думаю. Не мая задача сябе называць. Багата літаратараў скажа, што «Радзіва Прудок» — гэта наогул не літаратура. Я нічога адказаць ім не магу. Няхай пройдзе час, усё будзе зразумела потым.
Наогул, у мяне заўжды былі гэтыя ўнутраныя канфлікты. Хто я: вясковец у горадзе ці гараджанін у вёсцы? Калі я пераязджаў у Прудок, хацеў быць вяскоўцам, тутэйшым. Я спрабаваў іх капіяваць, падабалася, калі мяне прымалі ў свой мікракосмас. Але гэтага з часам стала мала, зноў пачаў глядзець у бок Мінска. І Мінска мне мала, і Прудка. Трэба неяк гэта склеіць у адно. Пакуль атрымоўваецца, але што будзе далей, не ведаю.
На вопрос, почему его книга стала настолько популярной, у Горвата своя версия.
— Калі чытачы прыходзяць падпісваць кнігі, людзі сярод іх сустракаюцца вельмі розныя: бабулі, мамы, малодзенькія дзяўчаты, хлопцы, дзядзькі. Мне шмат разоў казалі, што кніга аб’ядноўвае, аб’ядноўвае ўнутры сям'і. Хтосьці пачытаў і дзеліцца: бацькі з дзецьмі, дзеці з бацькамі. Яна аб’ядноўвае людзей розных узростаў, палітычных поглядаў.
Но пока Андрусю некогда задумываться над этими пустыми вопросами: идет весна, а вместе с ней — много работы. Недавно он выкупил соседний участок — земли, которая ждет «гаспадара», стало гораздо больше.
— Будзе больш коз, малака, кабачкоў. Не ведаю, ці будзе больш кніг, але гэта ўжо не важна.
***
Найти книгу Андруся Горвата «Радзіва „Прудок“. Дзённік» можно в кассе Купаловского театра, а так же в 20 кафе Беларуси, где установлены MOVABOX’ы.