Беларускія праблемы ізраільскага кіно
Арабаізраільскі канфлікт у нашумелым (сюр)рэалістычным мультфільме «Вальс з Башырам» (2008). Ён — споведзь ізраільцяніна, што спрабуе аднавіць у памяці грамадзянскую вайну ў Ліване.
Праблемы паступовага забыцця маладым пакаленнем трагедый мінулага ў «Зроблена ў Ізраілі» (2001). Тут фантазія рэжысёра дазволіла прасачыць за апошнімі днямі апошняга нацыста, якога выкрадаюць ізраільскія спецслужбы.
«Візіт аркестра» (2007): праз памылку егіпецкі аркестр трапляе не ў Дом культуры вялікага ізраільскага места, а ў горадспадарожнік, які ўвогуле не мае ніякіх культурных установаў. Вуснамі гераіні, ізраільскай правінцыялкі, на пытанне незнаёмца «Дзе знаходзіцца Дом арабскай культуры?» рэжысёр Эран Калірын вельмі аб’ёміста, паагульначалавечаму, адказвае: «Няма тут арабскай культуры, няма тут і габрэйскай культуры, тут увогуле ніякай культуры няма!» «Візіт аркестра» — меланхалічная камедыя, іранічная меладрама пра адзіноту двух людзей, араба і габрэйкі, што сустрэліся ў гэтай горкай правінцыі з назовам Зямля.
Для ізраільскага кінематографа, які аб’ёмамі вытворчасці падобны да беларускага (тут за год здымаецца колькасць фільмаў, якія можна палічыць па пальцах адной рукі), амаль кожны новы фільм павінен рабіцца паспяховым. У 2000я ў ізраільцян гэта стала ўдавацца. Аднак гэтаму поспеху папярэднічалі шэрыя дзесяцігоддзі непрыкметных стужак, поўных празмернасцяў і перакосаў.
Абсалютнае неўмяшанне дзяржаўнай ідэалогіі ў творчы працэс дазволіла рэжысёрам перахварэць на чарнуху, збыткоўную галізну ў кадры і недарэчныя камедыівесялухі. І вось: пасля сотняў спробаў і памылак колькасць перарасла ў якасць, а цяжкасці ізраільскай гісторыі — у каларыйную спажыву для творчасці. «Дамарослы» перастае быць абразлівым словам. Нацыянальныя праблемы засталіся нацыянальнымі праблемамі, але гучаць яны сталі на поўны голас, міжнародна, ды ў іх іншыя народы знаходзяць крышку свайго. Каб быць пачутым, трэба казаць ціха, з тутэйшым вымаўленнем.
Ліза Кавальчык