Магіляўчане просяць не будаваць гандлёвы цэнтр у Падміколлі

Налета будзе зацверджаны генплан Магілёва, але дагэтуль некаторыя дэталі яго так званага чарнавога варыянта выклікаюць неадназначную рэакцыю ў магіляўчан. У прыватнасці, гэта датычыцца лёсу будучага парка ў Падміколлі.

На сайце Магілёўскага гарвыканкама можна ў дэталях паглядзець, як ён будзе выглядаць. Напрыклад, пад нумарам 281 паміж дзеючым Свята-Мікольскім манастыром і будынкам гарводаканала… прапісалася фестывальная пляцоўка з трыбунамі, накіраванымі ў бок Задняпроўя. А на самай броўцы плошчы Арджанікідзэ пазначаны шматфункцыянальны гандлёва-забаўляльны комплекс з офіснымі памяшканнямі. Менавіта гэтыя 2 аб’екты вызвалі рэзкі пратэст з боку пэўнай часткі жыхароў.

Запаведны куток

Аляксандр Белахвостаў — шматдзетны бацька, гісторык па адукацыі і проста чалавек, якому неабыякава, у якім горадзе будуць жыць яго дзеці. Ён рашуча выступае супраць таго, каб запаведны гістарычны куточак горада пераўтвараўся ў гандлёва-забаўляльны цэнтр.

Тут перамяшаліся культурныя пласты некалькіх вякоў. У XVI стагоддзі гэта тэрыторыя называлася Пакроўскі пасад — па імені пабудаванага смаленскімі купцамі Свята-Пакроўскага храма. У суседстве адно з адным тут мірна суіснавалі касцёл Святога Антонія, манастыр бернардзінцаў ды сінагога. Ансамбль богаўгодных устаноў гарманічна дапаўняла шчыльная жылая забудова з мноствам садоў.

— У XVІІІ стагоддзі вунь там, непадалёк ад Свята-Мікольскага манастыра, праходзіла Старачарнігаўская вуліца, па якой Аляксандр Пушкін ехаў у ссылку ў Адэсу, а потым па ёй жа вяртаўся назад, — разам з Аляксандрам Белахвоставым мы прайшліся па некалі густанаселенаму пасаду, дзе зараз плануецца разбіць парк. — Ёсць запісы царскага стольніка Талстога, які апісаў і манастыр, і тое, як увесь горад патанаў у садах.

На дэталёвым плане шматфункцыянальны гандлёва-забаўляльны комплекс з офіснымі памяшканнямі пазначаны якраз на тым гістарычным месцы, якое носіць назву Касцерня.

Назва замацавалася пасля таго, як у 1661 годзе ў Магілёве адбылося паўстанне гараджан супраць стралецкага гарнізона маскоўскага цара Аляксея Міхайлавіча Найціхага, падчас якога было забіта 7 тысяч стральцоў. І тут усе яны, па меркаванні гісторыкаў, пахаваныя.

— А нядаўна даведаўся яшчэ пра адзін цікавы факт, — кажа Аляксандр. — Адкрыў кнігу «Лепшыя ў Беларусі: турыстычны даведнік» і чытаю: за тое, што горад перабіў 7 тысяч воінаў, патрыярх Нікан абвясціў яму анафему. І яна не знятая дагэтуль. А мы збіраемся будаваць на гэтых костках забаўляльныя ўстановы.

Малітва патрабуе цішыні

Падчас Вялікай Айчыннай вайны гэты абжыты стагоддзямі раён быў сцёрты з твару зямлі. Немцы арганізавалі тут рубеж абароны і цалкам спалілі ўсе драўляныя будынкі, каб яны не заміналі агляду. Пасля вайны і да нядаўняга часу тут было царства баршчэўніку і стыхійнага кустоўя. Мэр горада Уладзімір Цумараў нарэшце вырашыў навесці парадак.

Зараз ёсць унікальная магчымасць максімальна аднавіць гэту частку горада, прычым не закранаючы інтарэсы насельнікаў тутэйшага Свята-Мікольскага манастыра. Доўгі час святое месца заставалася ўдалечыні ад гарадскога шуму. І зараз тут вельмі хвалююцца за яго будучае. Бо ніхто так і не патлумачыў, што хаваецца за той самай фестывальнай пляцоўкай, якая па плане размесціцца ў некалькіх сотнях метраў ад манастырскіх сцен. Улічваючы ўнікальную прыродную акустыку гэтага месца, забаўляльныя функцыі могуць вельмі адчувальна сапсаваць малітоўную аўру манастыра.

— Мы вельмі турбуемся — і я, і сёстры, і веруючыя, — кажа ігумення манастыра Ефрасіння. — Мы чыталі шматлікія выказванні магіляўчан за тое, каб тут застаўся парк ціхага адпачынку. Людзі хочуць спакойна гуляць з маленькімі дзецьмі - без рызыкі трапіць пад колы машын. Некалькі гадоў таму мы ўжо падвяргаліся нападкам з боку агрэсіўнай моладзі. Яны кідалі ў вокны келляў камяні. А што чакаць ад падагрэтых гучнай музыкай і півам людзей?

Не разумее матушка, як фестывальная пляцоўка будзе стасавацца са Свята-Пакроўскім храмам і музеефікаванымі падмуркамі званіцы ў гонар архангела Міхаіла, за аднаўленне якіх узяўся манастыр. Праект ужо аплачаны, і тут чакаюць дазволу на будаўніцтва.

— Мы пачалі афармляць дакументы яшчэ 2 гады таму. З 2014 года нашы прыхаджане ідуць на месца былой Пакроўскай царквы і чытаюць акафіст. Людзі ахвяруюць, хто колькі можа. Мы гэтыя грошы збіраем на разліковы рахунак. На нулявы цыкл адназначна хопіць. А далей з Божай дапамогай будзем будаваць, — кажа ігумення.

Не парушыць гармонію

Архітэктары супакойваюць. Маўляў, яшчэ ніякіх канкрэтных прапаноў няма. Існуе агульная канцэпцыя развіцця парку. І тое, што пазначана на плане, — гэта толькі прыблізная форма.

Тым не менш, Падміколле сёння перыядычна ператвараецца ў будаўнічую пляцоўку. На момант нашага візіту будаўнікі нешта замацоўвалі на месцы перад гіпатэтычнай фестывальнай пляцоўкай. Яны паведамілі, што прадстаўляюць сабой паважанае ў горадзе прадпрыемства «Лаўсанбуд» і робяць тут уваход у парк. На круглым пятачку непадалёк «квітнее» разгалістае металічнае дрэва з шыльдачкай — «Гораду Магілёву ад студэнцкіх атрадаў».

— Забудова, як бачыце, вядзецца, прычым хаатычная, — кажа Аляксандр Белахвостаў. — Навошта нешта вынаходзіць, калі ёсць магчымасць аднавіць гістарычны воблік гэтага месца? Манастыр хоча аднаўляць Свята-Пакроўскую царкву разам са званіцай архангела Міхаіла — гэта будзе яшчэ адна прыгожая дамінанта Падміколля. Можна зрабіць нейкія дзіцячыя пляцоўкі, гульнявыя зоны, веласіпедныя сцяжынкі, трасіроўкі старадаўніх вуліц з каменю. Калі тут быў Пакроўскі пасад, ад Дняпра да Свята-Мікольскага манастыра ішлі дзве вуліцы — Пакроўская і Мікольская. Можна зрабіць тут і філіял батанічнага саду, каб паказаць разнастайнасць ландшафтных форм Беларусі. Або нешта накшталт Кёкенхофа — квітнеючага парку, як у галандцаў, ды яшчэ этнаграфічна ўсё гэта абыграць.

Дэпутаты таксама супраць

Зараз лісты з заклікам не будаваць гандлёва-забаўляльны комплекс і фестывальную пляцоўку знаходзяцца на разглядзе і ў Магілёўскім гарсавеце дэпутатаў.

— Мы правялі пашыранае пасяджэнне прэзідыума і абмеркавалі гэту праблему, — кажа старшыня Магілёўскага гарадскога Савета Сяргей Іваноў. — У цэлым канцэпцыю забудовы мы падтрымліваем, але за выключэннем фестывальнай пляцоўкі і шматфункцыянальнага гандлёва-забаўляльнага цэнтра. Хаця яшчэ невядома, якія функцыі будзе несці тая фестывальная пляцоўка. Бо, калі яе выкарыстоўваць, напрыклад, для правядзення канцэртаў фестывалю духоўнай музыкі «Магутны Божа» — гэта зусім іншая справа. Мы на гэта таксама звярнулі ўвагу магілёўскага кіраўніцтва. Калі тут можна прыйсці да нейкага кансэнсусу, будзе цудоўна. Мы за тое, каб усё сапраўды было гарманічна. У любой сітуацыі да праблемы трэба падыходзіць узважана, а не «рубіць» з пляча.