Магічная мапа Магілёва ад Віталя Рыжкова

Дзе адшукаць філасофскі камень, альбо пачуць званы патанулай царквы ў Магілёве? Пра гэта, а таксама пра згадкі з дзяцінства і цікавосткі роднага горада, распавядае паэт і перакладчык Віталь Рыжкоў.

 

«Польскія» могілкі

Старажытныя каталіцкія могілкі па вуліцы Лазарэнкі ў Магілёве, якія ў народзе называюць «польскімі», — побач з домам майго дзяцінства, а таму месца добра вывучанае і даследаванае, нягледзячы на вялікую плошчу. Могілкі аточаныя ярамі з прыватным сектарам і гаражнымі кааператывамі, спуск да якіх узімку ператвараўся, на радасць мясцовых дзяцей, у «польскую горку». На тэрыторыі — безліч пекных надмагілляў з эпітафіямі па-польску, капліца і склепы, якія ў пачатку дзевяностых былі не замкнёныя, мабыць, праз недагляд. Стары масіўны плот вакол могілак, падперты пахавальным смеццем — рэшткамі разбураных надмагілляў, вянкоў і штучных кветак у пажухлым лісці.

Ілюстрацыі Андруся Такіданга

Мы, цікаўныя шасцігодкі, аднойчы знайшлі непадалёк сапраўды чэрап, прынеслі яго ў яблыневы сад за домам і, не паспеўшы пачаць расследаванне лёсу яго ўладальніка, атрымалі па карку ад таты нашага сябра, які аднёс чалавечыя парэшткі назад. Думаецца, лёс таго чэрапа банальны і сумны: на ўжо зачыненых для пахаванняў могілках новыя нябожчыкі займалі загадзя «выкупленыя»месцы, і капачы, натрапіўшы на старую магілу, проста выкінулі парэшткі папярэдняга гаспадара за плот…

Святое возера

Так, яшчэ адно Святое возера ў раёне Грабянёва — сярод безлічы Святых азёраў Беларусі, Украіны і Расіі. Не сумнявайцеся, яно таксама з двайным дном і знаходзіцца на месцы старажытнай царквы, што патанула даўным-даўно разам з гараджанамі, а ў ветранае надвор’е з-пад вады, насуперак законам фізікі і здаровага сэнсу, чуваць званы. І не, вадалазы не знаходзілі тую царкву, затое час ад часу знаходзяць тапельцаў — як і кожны вадаём, Святое — крыніца сумных паведамленняў ад АСВОДа. Аднак такі флёр не замінае магілёўцам наведваць пляж летам і даваць нырца ў палонку зімой.

«Філасофскі» камень

Месца на абрыве з боку Дняпроўскага бульвара — з відам на мост, што яднае раёны Юбілейны і Фаціна, чыгуначны мост, вуліцу Падгорную, шырачэзную і даўно сухую пойму Дняпра з прыватным сектарам, сам Днепр ды частку горада, што называюць Задняпроўем, аддзеленую ракой. Можа, і не самы прыгожы магілёўскі краявід, але — утульная шырыня прасторы, небакрай, утвораны прамысловай часткай горада, з зубчыкамі заводаў, навабудаў і «цыбулінай»новай царквы на пр. Пушкіна ўдалечыні (якая калісь засталася без грошай на званы праз несумленнасць аднаго святара). Месца, дзе на натуральнай пляцоўцы на схіле можна пасядзець на камні, што ляжыць там, і добра задумацца пра што-небудзь сваё, сузіраючы апісаную панараму.

Ну, як на камні… гэта насамрэч нейкі вялізны кавалак засохлага цэменту. Ну, і як пасядзець… хіба калі не будзе заняты кампаніяй мясцовых, што хаваецца там ад патрулёў міліцыі, каб пабухаць.