"Памежнікі літоўскія. Забастоўка італьянская. Крайнія, як заўсёды, беларусы". Рэпартаж з "Каменнага Логу"
У першы дзень забастоўкі літоўскіх памежнікаў Відас Мачайціс, камандзір Лаздзіяйскага атрада Службы аховы дзяржаўнай мяжы пры літоўскім МУС, прыехаў на пункт пропуску Меднікі і пахваліў супрацоўнікаў за добрую працу.
Наталля Касцюкевіч, фота аўтара, TUT.BY.
Літоўцы старанна правяралі дакументы, багаж і транспарт. Праўда, ва ўмовах павольнай працы некаторыя людзі праходзілі мяжу па шэсць гадзін і не разумелі, чаму іх трымаюць у заложніках.
"Я не разумею, як дзяржслужбоўца можа страйкаваць?!"
З 9 па 11 ліпеня прафсаюз літоўскіх памежнікаў абвясціў "італьянскі страйк". У тым ліку на міжнародным аўтадарожным пункце пропуску "Меднікі – Каменны Лог". Сутнасць акцыі заключаецца ў дэталёвым даглядзе, незалежна ад таго, колькі гэта зойме часу.
Аляксей з цяжарнай жонкай і двума дзецьмі на пункт пропуску "Каменны Лог" прыехаў каля шасці раніцы. Мяжу праехаў за амаль сем гадзін. Так пачаўся першы дзень яго адпачынку.
– Хацелі дзіця звазіць у заапарк у Каўнасе, але культурную праграму ўжо не выканаем, – распавядае ён. – Я не разумею, як дзяржслужбоўца можа страйкаваць?! Не падабаецца – ідзі ў іншае месца працаваць, дзе будуць больш плаціць.
У 11.15 раніцы на пад'ездзе да "Каменнага Логу" стаяла прыкладна 10 легкавых і 40 грузавых машын. Па словах Аляксандра Колабава, памочніка начальніка Смаргонскай памежнай групы па працы са СМІ, нічога экстраардынарнага ў гэтым колькасці транспарту на беларускай мяжы няма. І хоць сёння нядзеля, сітуацыя ў плане патоку машын нагадвае выхадны дзень. Самыя "павольныя" гадзіны выпалі на перыяд з 8 да 10 раніцы.
Аляксандр суправаджае мяне да пункта пропуску і кажа, што беларускія памежнікі ніколі не бастуюць.
– Чаго нам баставаць? – Пытаецца. Пры гэтым, колькі зарабляюць нашы памежнікі, не гаворыць, спасылаючыся на сакрэтнасць інфармацыі.
Па дарозе да літоўскага пункту пропуску "Мядзінінкай" сустракаю Ірыну Яцэвіч. На выгляд ёй гадоў 40, апранутая ў брыджы, майку і спартыўны швэдар. Жанчына едзе транзітам праз Літву з Мурманска ў Калінінград і вельмі абураная тым, што стаіць тут з 6.30 раніцы.
– Трое сутак у шляху! Дзеці ў машыне – галодныя! Хоць бы вады прынеслі дзецям рукі памыць! – Трохі на падвышаных нотах кажа яна. – Я купіла транзітную візу ў консульстве (пяць еўра на тры гады. – TUT.BY). Чаму мяне трымаюць у заложніках, я не магу зразумець!
"Гэтыя чэргі бачу кожны дзень! Прыгожа сказана, што сёння забастоўка"
На літоўскім пункце пропуску памежнікі і мытнікі, сапраўды, скрупулёзна правяраюць дакументы і транспарт. Зазіраюць у бардачок, багажнік, глядзяць ледзь не кожную сумку.
Карэспандэнт TUT.BY падлічыў, што машыну з адным кіроўцам у Мядзінінкаі правяралі 14 хвілін. Дарэчы, на беларускім пункце пропуску аўтамабіль і дакументы з двума кіроўцамі па нашых падліках даглядалі пяць хвілін.
Прадстаўнікі Прафсаюзу памежнікаў Літвы на пункце пропуску раздаюць кіроўцам лістоўкі. У іх пазначаныя патрабаванні літоўскіх памежнікаў: павялічыць зарплату не менш чым на траціну, гарантаваць 40-гадзінны працоўны тыдзень, аплаціць звышурочную працу, зрабіць усё, каб вопытныя афіцэры хацелі даўжэй служыць Радзіме.
Па словах Уладзіміра Банеля, старшыні Прафсаюзу памежнікаў Літвы, памежнік, які толькі пачаў працаваць, атрымлівае прыкладна 1200 літаў (каля 350 еўра. – TUT.BY). Пры гэтым пенсія 500-600 літаў (145-175 еўра. – TUT.BY). Прафсаюз патрабуе павялічыць заробак да 2000 літаў (каля 580 еўра. – TUT.BY).
Андрус Мангавічус, намеснік начальніка заставы Падварэніс, да якой адносіцца дарога на Мядзінінкай, распавядае, што пры гэтым у Літве высокія камунальныя плацяжы. Ён за двухпакаёвую кватэру плошчай 50 квадратных метраў зімой плаціць каля 200 еўра за камуналку.
Спецыяліст упэўнены, што паскорыць працу літоўскіх памежнікаў можна за кошт павелічэння колькасці супрацоўнікаў. У аўторак, 9 ліпеня, тут працавала 11 памежнікаў, а колькасць трэба павялічыць у два разы. Але фінансавання пакуль няма.
– Нават на адзенне памежнікаў няма грошай. Новым супрацоўнікам нешта выдаюць, а "старыя" даношваць тое, што ёсць. Даводзіцца штосьці купляць нават за свае грошы, – кажа ён.
Суразмоўца звяртае ўвагу, што чэргі на гэтым літоўскім пункце пропуску – звычайная сітуацыя.
– Я іх бачу кожны дзень! І гэта прыгожа сказана, што сёння забастоўка – звычайная штодзённая праца толькі ў больш дбайным рэжыме, – каментуе ён.
Са свайго боку Рымантас Ліепа, віцэ-прэзідэнт Прафсаюзу памежнікаў Літвы, кажа, што за ўдзел у акцыі пратэсту "начальства па галаве біць не будзе".
– У вас пасля любой такой акцыі пайшлі б карныя меры, – кажа ён пра Беларусь.
"Калі б беларусы забаставалі, з імі б абышліся больш жорстка"
У 14.22 з другога боку мяжы, на выездзе з Літвы, у чарзе стаяць 19 легкавых машын. Кожнаму кіроўцу выдаюць электронны талон з нумарам. Без яго патрапіць на пункт пропуску немагчыма. Недзе праз 14 км ад "легкавушак" – чарга грузавікоў.
Па словах Лаймунаса Буткуса, прадстаўніка службы аховы, за дзве гадзіны ён прапускае 20 машын. Звычайна па буднях, калі няма забастоўкі, за гэты час прапускаюць 40 грузавікоў.
Чарга з фураў расцягнулася прыкладна на два кіламетры. Вадзіцелі перыядычна выходзяць з машын, дзеляцца набалелым з калегамі. З акна адной з машын высоўваецца твар вадзіцеля-міжнародніка Аляксандра Косціна. Ён едзе ў Магілёў. Дакладней не едзе, а ўжо пяць гадзін чакае на мяжы. Звычайна ў будні дзень "пралятае" мяжу за тры гадзіны.
– Слоў проста няма! – Агучвае свае думкі з нагоды забастоўкі літоўцаў Аляксандр. – Яны патрабуюць зарплату, а самі пастаянна не хочуць працаваць. Вы зазірніце сюды як-небудзь ноччу, – прапаноўвае ён мне, паказваючы, што ў гэты час працуюць таксама павольна.
...Па вяртанні ў Беларусь, на падыходзе да "Каменнага Логу", сустракаю хлопца з двума пакетамі з пакупкамі. Яго завуць Аляксандр. Ён у другі раз ездзіў у Літву. Машыну пакінуў на стаянцы да беларускага пункта пропуску, перайшоў мяжу пешшу, а з літоўскага боку яго забралі на машыне знаёмыя. Мабыць, не ён адзін скарыстаўся такой схемай пераходу – да стаянкі з машынамі раз-пораз цягнуцца людзі з торбамі.
У 17.30 вечара на пад'ездзе да "Каменнага Логу" прыкладна кіламетровая чарга з грузавых машын. Легкавых – не нашмат менш. Вадзіцелі высоўваюцца з вокнаў і пытаюцца, як там – на літоўскім пункце пропуску. Сярод тых, хто чакае з двух гадзін дня, стаіць Анатоль Гуляеў, старшыня камісіі па этыцы Беларускай асацыяцыі журналістаў, дацэнт Еўрапейскага гуманітарнага ўніверсітэта. Кажа, што хутчэй за ўсё ўдавалася перасекчы мяжу за 30-40 хвілін. Больш за ўсё выдаткаваў часу ў мінулым годзе – пяць гадзін. Гэта адбылося ў дзень забастоўкі.
– А як вы думаеце, чаму беларускія памежнікі ніколі не бастуюць? – пытаюся ў Анатоля.
– Яны дзяржслужачыя і жадаючых заняць іх месца – дастаткова. Таму і не бастуюць. А тое, што адбываецца на літоўскім пункце пропуску, кажа, што гэтыя людзі могуць адстойваць свае правы. І ім, хутчэй за ўсё, за гэта нічога не будзе. Калі б беларусы баставалі, з імі б абышліся больш жорстка.
