Дома сумна. Падарожжа адзінаццатае. Епіфань і Каралін

♦  Падарожжа першае. Івакі
♦  Падарожжа другое. Кольна
♦  Падарожжа трэцяе. Жалезнікі
♦  Падарожжа чацвёртае. Дуравічы
♦  Падарожжа пятае. Неглюбка
♦  Падарожжа шостае. Зялёны Мох
♦  Падарожжа сёмае. Гарохаў (Чэхі)
♦  Падарожжа восьмае. Петрыкаў-Галубіца-Снядзін
♦  Падарожжа дзевятае. Губарэвічы
♦  Падарожжа дзесятае. Любоў і Верны

Зараз мы выправіліся ў падарожжа ў пасёлак, які пазначаны кропкай на карце. Епіфань (Гомельскі раён). Раней, дарэчы, і кропкі на картах не было. Пакуль тут у 1949 годзе не з'явіўся дзіцячы дом для хворых на сухоты. А да з'яўлення дзіцячага дома ўсё-такі, калі верыць розным крыніцам, пасёлак Епіфань існаваў тут, і ў 19 стагоддзі быў уласнасцю фельдмаршала, графа Пятра Румянцава, а потым князя Івана Паскевіча. Прынамсі, у гэтых мясцінах ім шмат што належала.

Але пачнём з пасёлка па суседству. Каралін.

Зараз тут жыве толькі дзесяць мясцовых жыхароў, астатнія хаты займаюць дачнікі. Майскім ранкам прабіраемся лясной сцежкай да Караліна ад чыгуначнага прыпынку «Церуха». Пасёлкі, дарэчы, амаль на мяжы з Украінай, таму, каб трапіць сюды, трэба заплаціць у банку грошы за наведванне памежнай зоны. Але грошы тыя — сімвалічная сума, за якую потым шмат разоў можна наведваць тую зону.

Лясная сцежка — гэта неверагодная медытатыўная прыгажосць. Недзе верашчыць зязюля, і калі пытаюся ў яе, колькі жыць мне засталося, тут жа пачынае істэрычна і ў шалёным тэмпе крычаць іншая зязюля. Так, жыць буду ці марудна і доўга (як кукавала першая зязюля), ці хутка і коратка (калі верыць другой). Гэта было лірычнае адступленне. Але ад сцежкі, якія беражліва абыходзіла сосны і вяла нас да Караліна, мы не збочылі, не адступілі.

Тут, у сонных пасёлках, не чуваць, не відаць ні машын, ні людзей. Хіба на адной лаўцы сядзеў стомлены дачнік. Час тут ідзе павольна, і, каб адчуць гармонію з ім, таксама змяняеш тэмп і руху, і размоў. Цішэй, яшчэ цішэй, яшчэ павольней.

У Караліне мы знайшлі Марыю Яўсееўну Падсасонную, працоўную кніжку якой упрыгожвае толькі адзін запіс: аб уладкаванні на працу ў 1946 годзе, і аб выхадзе на пенсію — у 1996 годзе. Пяцьдзесят гадоў адпрацавала жанчына бухгалтарам у дзіцячым доме ў суседнім пасёлку Епіфань. Зараз ёй 87 гадоў.

Жанчына успамінае, як вёска ў час апошняй вайны была пад акупацыяй у немцаў. Кажа, што немцы былі не настолькі благія, як мадзьяры. Немцы нават пазычалі дзяўчатам боты, ці чаравікі, каб яны маглі патанчыць на вячорках.

«Нашы танцавалі, вечарам, босыя і пад балалайку. А немцы прыходзілі на танцы, са станцыі. І адна дзяўчына босая кажа на немца: “Што глядзіш? Ты ж не танцуеш, дык дай свае чаравікі мне патанцаваць!”. І ён даў. Яна патанцавала, і аддала яму. Мы ўсіх тых немцаў ведалі па імёнах, Карлаў тых», — распавядае жанчына.

Па яе словах, адзін немец нават дапамагаў жанчыне з малымі дзецьмі — даваў ім хлеб.

Разам з тым, як пачулі немцы, што недзе ў лясах завяліся партызаны, вырашылі Каралін спаліць. І спалілі. Праўда, мясцовыя жыхары паспелі ў лесе схавацца. Такое было жыццё.

У Караліне. Зараз тут ціха і спакойна. Ні немцаў, ні мадзьяраў, які коней проста ў хату да людзей прыводзілі, і «папалілі ўсё барахло, так тых коней бераглі і грэлі».

Зараз у вёсцы можна пачуць толькі натуральныя гукі: мухі, камары, пчолы, птушкі. Дарожны пыл надзейна хавае крокі людзей.

У Епіфані зараз засталіся толькі два жылыя дамы. Плюс будынак лясніцтва. Плюс псіханеўралагічны інтэрнат.

Да 2005 году тут, у будынку цяперашняга інтэрнату, быў дзіцячы дом, дырэктарам якога працавала Рэгіна Пятроўна Карпеза. Жанчына і зараз жыве ў Епіфані, а суседка яе — былая выхавацелька былога дзіцячага дома. У 2008 годзе Рэгіна Пятроўна атрымала званне «Жанчына года» у рэспубліканскім конкурсе, у намінацыі «За актыўную грамадскую дзейнасць».

Рэгіна Пятроўна, усё жыццё працаваўшы ў розных дзіцячых дамах, была ўпэўнена, што дзецям патрэбна менавіта бацькі, а не дзяржаўныя ўстановы, і шмат прыклала высілкаў, каб сіроты выхоўваліся ў сем'ях. Жанчына сама падала прыклад: дзіцячы дом, які яна ўзначальвала, быў расфарміраваны, дзеці пайшлі ў прыёмныя, а некаторыя нават вярнуліся ў родныя сем'і. І сама Рэгіна Пятроўна стала маці для сваіх былых выхаванцаў. За той час прытулак у доме былога дырэктара і яе мужа знайшлі 15 дзяцей. Зараз сям'я выхоўвае чатырох прыёмных дзяцей.

У Епіфані Рэгіне Пятроўне падабаецца. Цішыня, вакол лес, непадалёк — рэчка. Выдатнае месца. «Прырода робіць сваю справу. Дзецям тут, дарэчы, таксама падабаецца, бо яны ніколі не кажуць, што тут сумна», — дадае жанчына.

Прыехаўшы да пасёлкаў па чыгунцы, назад вяртаемся па аўтамабільнай дарозе праз Церуху. Тут, непадалёк каля шашы, існуе манастырскі падворак — на тэрыторыі былога піянерскага лагеру.

Служыць тут Богу і людзям айцец Мікалай. Дарэчы, вядомы ён многім карыстальнікам інтэрнэту, бо сустрэць яго можна на розных форумах і ў блогах. І наогул ён выдатны чалавек. Тут, на манастырскім падворку, знаходзяць часам прытулак «аблудныя душы» і тыя, хто шукае калі не Бога, дык хоць людзей Божых. А мы тут часам знаходзім кубак гарбаты і прыемных суразмоўцаў. Чаго і вам усім жадаем.