Пасланне Прэзідэнта: аспект мадэрнізацыі эканомікі
Асаблівасцю сёлетняга Пасланння Прэзідэнта стаў вельмі дэталёвы аналіз працэсаў развіцця беларускай эканомікі, зыходзячы як з мінулага дзесяцігоддзя, так і з яе сучаснага стану і перспектыў. Прэзідэнт спецыяльна акцэнтаваў, што галоўная, стрыжнёвая ідэя для Беларусі — ідэя абнаўлення. Пад абнаўленнем Аляксандр Лукашэнка мае на ўвазе мадэрнізацыю, абнаўленне таго, што нам засталося ад былых пакаленняў. Задачай становіцца, падкрэсліў Прэзідэнт, "не толькі абнаўленне, а стварэнне новай якасці, дасягненне вышэйшых стандартаў і канкурэнтаздольнасці". Прэзідэнт заклікаў абаперціся на тры магутныя нацыянальныя праекты, якія дазволяць абнавіць дзяржаву.
Першы праект — гэта мадэрнізацыя нашай эканомікі.
Другі — інфарматызацыя грамадства.
Трэці — падтрымка моладзі і яе маштабнае прыцягненне ў шырокім сэнсе да дзяржаўнага будаўніцтва.
Неабходнасць рэалізацыі ўсіх трох праектаў відавочная. Тэмпы з'яўлення новаўвядзенняў у эканоміцы растуць з кожным годам. Пастаянна з'яўляюцца ўсё новыя спосабы вырабляць прадукцыю больш танна, хутка і надзейна, і ў выйгрышы аказваюцца тыя эканомікі, якія здольны ўкараняць іх своечасова. Таму мадэрнізацыя прамысловага прадпрыемства становіцца нормай, нават калі яно толькі што было ўзведзена пад ключ. На жаль, паколькі кошт мадэрнізацыі вельмі вялікі, беларуская эканоміка мае патрэбу ў вялізных выдатках на абнаўленне. Толькі частка неабходных сродкаў маецца ў наяўнасці. Таму выдаткоўваць іх неабходна максімальна эфектыўна. Пра гэта таксама ішла гаворка ў выступленні Прэзідэнта, пры гэтым на прыкладзе канкрэтных беларускіх прадпрыемстваў. Многімі з іх пасля мадэрнізацыі мы маем права ганарыцца, як у выпадку з цэментнымі заводамі, куды былі ўкладзены сотні мільёнаў долараў (і сур'ёзныя сумы будуць укладвацца і надалей, каб павялічыць выпуск прадукцыі з высокай дабаўленай вартасцю). Мадэрнізацыя некаторых была праведзена няўдала, як адзначыў Аляксандр Лукашэнка, прывёўшы прыклад філіяла Гомельскага домабудаўнічага камбіната ў Петрыкаве.
Зразумелая неабходнасць задачы і па інфарматызацыі грамадства. У ХХІ стагоддзі мы гаворым пра развіццё інфармацыйнага грамадства, інфармацыйную эканоміку або эканоміку ведаў. Новыя электронныя тэхналогіі дапамагаюць хутчэй вырашаць сур'ёзныя задачы па развіцці эканомікі, эканоміць на персанале, выяўляць слабыя месцы і прафесійна трансфармаваць іх у моцныя. Як адзначыў Прэзідэнт, інфарматызацыя дазваляе вырашыць праблему дэбюракратызацыі пры дапамозе стварэння "электроннага ўрада", прыйсці да стварэння прынцыпова новай сістэмы ўліку і кантролю ў дзяржаве, садзейнічаць энергазберажэнню, трансфармаваць тэхналогіі ў сферах гандлю, адукацыі, медыцыны і бяспекі, а таксама даць значны прырост для развіцця рынку паслуг. Поспехі на гэтых кірунках жыццёва важныя для ўсіх грамадзян краіны, паколькі закранаюць самыя надзённыя аспекты нашага жыцця.
З гэтага нацыянальнага праекта заканамерна выцякае і трэці — па падтрымцы моладзі і яе маштабным прыцягненні да дзяржаўнага будаўніцтва. Не сакрэт, што інфармацыйныя тэхналогіі лягчэй даюцца маладым. Лагічна, што найбольш здольныя да асваення найноўшых інфармацыйных тэхналогій і павінны максімальна прыцягвацца да вырашэння найважнейшых праблем у Беларусі.
Важнай часткай мадэрнізацыі беларускай эканомікі з'яўляецца беражлівасць. Як падкрэсліў Прэзідэнт, "найважнейшае пытанне эканомікі — валюта", а больш за ўсё валюты нам даводзіцца аддаваць за энергарэсурсы, якія купляюцца за мяжой. Таму задача эканоміі энергарэсурсаў з'яўляецца самай важнай. Частковае вырашэнне гэтай праблемы заключаецца і ў выкарыстанні мясцовых рэсурсаў замест імпарту. Да канца пяцігодкі неабходна выйсці на ўзровень 30 працэнтаў аб'ёму вытворчасці электрычнай і цеплавой энергіі за кошт уласных рэсурсаў. Неабходна адзначыць, што выкарыстанне мясцовых рэсурсаў у гэтых мэтах — задача дастаткова расходная. Але ўзровень энергетычнай бяспекі дзяржавы, які ўзрос, таго варты.
Адзначыў Прэзідэнт і тое, што галоўнай мэтай развіцця нацыянальнай эканомікі з'яўляецца новая лепшая якасць жыцця беларускіх грамадзян, якая з'яўляецца найвышэйшым сэнсам дзяржаўнай палітыкі. Гэта важны момант, на які не заўсёды звяртаюць увагу на Захадзе, калі спрабуюць навязаць тыя або іншыя свае ўяўленні іншым народам. У выніку часта, прыслухаўшыся да замежных рэкамендацый, насельніцтва гэтых краін запознена разумее, што былыя асновы мелі неўсвядомленую раней важнасць. Часта атрымліваецца так, што, зламаўшы былы парадак, новы даводзіцца выстройваць потам і крывёй.
Хочацца таксама падтрымаць ідэю Прэзідэнта аб тым, што ў год беражлівасці мы павінны быць больш чулымі, памяркоўнымі і добрымі адзін да аднаго. Сапраўды, гістарычныя ўмовы садзейнічалі фарміраванню ў народа суровасці і стрыманасці, але яны не павінны трансфармавацца ў грубасць і абыякавасць. І хоць рэалізацыю гэтай задачы не ахапіць ніякімі лічбавымі паказчыкамі, працаваць над ёй, бясспрэчна, трэба ў маштабах усёй дзяржавы. Поспехі на гэтым кірунку, несумненна, пазітыўна адаб'юцца і на развіцці эканомікі.
Сяргей КІЗІМА, загадчык кафедры міжнародных адносін Акадэміі кіравання пры Прэзідэнце Рэспублікі Беларусь, доктар палітычных навук