Абутак з падтэкстам
Беларускія дызайнеры стварылі свае пантофлі
Праўда, гэты шыкоўны абутак наўрад ці можна будзе абуваць дома. Хутчэй, больш за 13 пар хатніх пантофлікаў на выставе "Тапаграфіка", што да 23 сакавіка працуе ў сталічнай галерэі "Універсітэт культуры", натхняць вас на развагі пра тое, што па пантофлях можна сёе-тое расказаць пра іх гаспадара. Мяккі ён або чэрствы, стрыманы ці эмацыйны, традыцыяналіст ці авангардыст, фізік або лірык, менеджар сярэдняга звяна або паэт...
12 найвядомейшых беларускіх дызайнераў гіпербалізавалі ўсе пералічаныя і многія іншыя якасці, каб стварыць свае пантофлі. З глыбокім філасофскім падтэкстам.
— Хатнія пантофлі мы абуваем кожны дзень і не на паказ, а для сябе. А значыць — можам быць па-сапраўднаму шчырымі ў выбары. Менавіта таму яны могуць вельмі яскрава раскрыць індывідуальнасць чалавека, — разважае дызайнер і мадэльер Іван АЙПЛАТАЎ. — Дызайнеры ўсяго свету вельмі вялікае значэнне надаюць аксесуарам. А мы вырашылі звярнуць увагу публікі на пантофлі — гэты незаслужана забыты, быццам згублены ў шафе, прадмет гардэробу.
Насамрэч большасць пантофляў, прадстаўленых на выставе з невыпадковай назвай "Тапаграфіка", наўрад ці можна згубіць або забыць. Некаторыя з іх маюць такія памеры, што іх не тое што забыць, а нават абуць будзе складана. Але сутнасць жа не ў гэтым.
Вось, напрыклад, "Хатнія пантофлі" са штучнага футра і пена- пласту аўтарства Андрэя Шчукіна, Дзяніса Нядзельскага і Алены Міт у вышыню — 2,20 метра. Яны як такая глабальная гіпербала хатняму камфорту — мяккія, беленькія, у кветачкі. Як камфорт дзеля камфорту. Як камфорт, які паглынае цябе сваёй бухматасцю і назойлівай утульнасцю. Сцеражыцеся такога камфорту! Ён пазбаўляе вас здольнасці і жадання думаць.
Або вось яшчэ развагі на тэму зняволення камфортам — "Вузы камфорту" Дзмітрыя Сурскага і Дзяніса Трапашкі. Гэта такія сабе грувасткія пантофлі а-ля в'етнамкі, якія яшчэ зусім нядаўна на тэрыторыі былога СССР было прынята называць слізкім словам "сланцы". Толькі в'етнамкі гэтыя не з гумы, а з цэменту. Яны непад'ёмныя і зусім не камфортныя. Гэтыя пантофлі — алегорыя. Маўляў, вось у што можа ператварыцца хатні камфорт, калі вы будзеце надта ім злоўжываць. Таму дапаўняюць кампазіцыю старшыні беларускага саюза дызайнераў Сурскага і, відаць, маладога дызайнера Трапашкі раскідзісты фатэль, пульт дыстанцыйнага кіравання і каталог вопраткі... Можаце надалей сядзець дома ля тэлевізара і нічога не рабіць, абстрагавацца ад таго, што адбываецца на вуліцы. Толькі ваш камфорт хутка стане вашай турмой!..
Тэму "зняволення хатнімі пантофлямі" працягвае вядомы дызайнер Іван Айплатаў, уладальнік Гран-пры конкурсаў моды, стваральнік сцэнічных касцюмаў для вядомых беларускіх гуртоў і беларускіх удзельнікаў конкурсу "Еўрабачанне-2004". Пантофлікі Айплатава называюцца "Прыгожыя". І яны сапраўды прыгожыя, аздобленыя пастэльна-ружовымі жамчужынамі. І не важна, што яны штучныя. Глядзяцца, як натуральныя. Праўда, самі пантофлі, зробленыя з калючага дроту. Гэтыя пантофлікі — сімвал нацыянальнага беларускага мазахізму. Менавіта нашаму менталітэту вельмі ўласціва самакатаванне. Няхай усё будзе вонкава прыгожа, няхай на вуліцах будзе чыста, а ў метро цёпла. Іншае, тое, што глыбей, нас не хвалюе...
У Беларусі нават каўбоі мяккія, добрыя і верацярпімыя. На фота Уладзіміра Цэслера "Мяккі каўбой" мы бачым акурат такога далікатнага змагара з несправядлівасцю. Ён кранальны да слёз. А замест кабуры ў яго — стылёвы пантофлік. У ім прытуліўся безабаронны наган. Але наган усё-ткі ёсць, і калі беларускага каўбоя раззлаваць як след, то і наган прыдасца.
Сярод аўтараў, якія распрацавалі свае пантофлі, ёсць яшчэ вельмі цікавы дызайнер абутку — гэта Марына Шаліма, вядомы майстар у кінематаграфічных колах. Яна шматкроць стварала абутак для розных кінафільмаў. У тым ліку для кароткаметражнага міжнароднага праекта "Туфлікі" пра трагедыю Халакосту, у якім адным з асноўных удзельнікаў была і Беларусь. Для "Тапаграфікі" Марына разам са студыяй Sutоrіа зрабіла пару пантофлікаў у выглядзе гоначных машын — "Парнае катанне". Нягледзячы на знешнюю банальнасць, гэта вельмі актуальная і дасціпная парачка. Таму што сёння машын у свеце ледзь не больш, чым людзей. А можа, ужо і больш. Кожны мае па машыне, а то і па дзве. Вось так і жывуць пары: хлопец з дзяўчынай і іх машыны. Гэтыя пантофлікі — засцеражэнне. Людзі амаль развучыліся хадзіць пешкі, гуляць, атрымліваць задавальненне ад наваколля. Замест дзвюх ног — чатыры колы.
Яшчэ адно актуальнае "пантофлікавае" выказванне належыць вядомаму скульптару Канстанціну Селіханаву. Як і належыць скульптару, Канстанцін падышоў да справы манументальна. Маштаб думкі ўражвае. Карацей, мы бачым фотаздымак бігборда з выявай "Архітапкаў" Канстанціна Селіханава. Гэта такія дзве здаравенныя цагліны з раменьчыкамі. Абувай, каму няма чаго абуць! Але на бігбордзе іншы слоган: "Усё можна знасіць!" Плакат, дарэчы, быццам бы знаходзіцца ў мікрараёне на фоне краявіду з жылых дамоў.
Пару тапкаў-няўгледак прэзентаваў вядомы беларускі канцэптуаліст Руслан Вашкевіч. На падстаўцы, дзе месцяцца нябачныя пантофлі, шыльда, якая тлумачыць, што па тэхнічных прычынах пантофлі Вашкевіча можна ўбачыць у галерэі сучаснага мастацтва "Ў". Насамрэч прычыны не тое, каб надта тэхнічныя. Але спарадзілі ланцужок цікавых арт-развагаў.
Сапраўды, сёння вельмі актуальна ў мастацтве стала разважаць на побытавыя тэмы. Таму што час цяпер такі — меркантыльны, спажывецкі. Ды і на астатнія ўзвышана-высокадухоўныя тэмы ўжо даўным-даўно ўсе ўсё разважылі. Творцы спускаюцца з нябёсаў на зямлю. Прычым у самым простым сэнсе — у ногі.
Дарэчы, спонсарам і ініцыятарам "Тапаграфікі", поруч з Універсітэтам культуры, стаў аўтацэнтр "Атлант-М на Машынабудаўнікоў". Тым самым падтрымаўшы дзяржаўна-прыватнае партнёрства ў галіне культуры, якое, як відаць, можа даваць вялікі плён.
Вольга ЧАЙКОЎСКАЯ