Покліч над Прыпяццю
Ляскавіцкі фестываль "Кліч Палесся" адспяваў свае мілагучныя песні, весела і рухава адтанчыў, адгаманіў непаўторным палескім шматгалоссем. Тры дні таму сталіца Нацыянальнага парку "Прыпяцкі" нагадвала сапраўдную ўзрушаную борць — бясконцыя і стракатыя чароды ўдзельнікаў і гасцей фестывалю ўздоўж набярэжнай, жыватворныя гукі гармонікаў і рытмічныя выстукванні бубнаў і абцасаў па падмостках, усмешкі на загарэлых тварах, большасць з якіх — сапраўдныя паляшуцкія тыпажы. А ўжо строяў якое было зіхаценне!.. Без іх, як ні намагайся, немагчыма ўявіць аблічча ўсёй нашай Беларусі. А тым больш Палесся
Каб больш ведаць і лепш разумець сябе, сваю культуру і яе глыбінныя карані, і праводзіўся другі па ліку фестываль этнакультурных традыцый, які сабраў на набярэжнай аграгарадка Ляскавічы лепшыя і яскравейшыя ўзоры народнай культуры Гомельшчыны і Брэстчыны. У свае гасцінныя падвор'і запрашалі Ельскі, Жыткавіцкі, Калінкавіцкі, Лельчыцкі, Мазырскі, Нараўлянскі, Петрыкаўскі і Хойніцкі раёны. Візітоўкай Брэсцкага Палесся сталі Лунінецкі, Пінскі і Столінскі раёны.
Дарэчы, пра борць. Бадай, толькі палескія рэгіёны могуць сёння з гонарам пахваліцца захаваным старажытнейшым промыслам — бортніцтвам. Нездарма, нібы тыя сцягі, на пачатку "вуліцы" падвор'яў на высозных дрэвах узвышаліся тры калоды — сведкі мінулага і пазамінулага стагоддзяў. І адзін з утульных куточкаў свята быў спецыяльна прысвечаны менавіта гэтай галіне беларускага пчалярства. Як ні дзіўна, бортніцтва нават не збіраецца саступаць сучаснаму пчалярству, і некаторыя бортнікі маюць у сваіх гаспадарках да паўсотні калод.
Наогул, сялянскіх промыслаў дзе-дзе, а на Палессі яшчэ багата. Гэта і ўменне гатаваць смачную традыцыйную ежу, і аздобіць хату ткацтвам і вышываннем, і змайстраваць неабходныя ў сялянскім побыце прылады працы, паляўніцтва і рыбалоўства — найпершых заняткаў колішніх палешукоў. А бондары, ганчары, кашаплёты, кавалі — які кірмаш без іх? У Ляскавічах дэманстраваў сваё ўмельства нават спецыяліст па вырабе... гарэлкі.
Вядома, які кірмаш альбо фестываль без песні? У краіне нямала калектываў, якім нададзены статус нематэрыяльнай культурнай каштоўнасці і якія годна захоўваюць народнае песеннае багацце менавіта палескага рэгіёна. Яны таксама ўдзельнічалі ў свяце. Але па-сапраўднаму яскрава раскрыліся і іншыя, пакуль мала вядомыя захавальніцы колішніх абрадава-бытавых песень. Наўрад ці хто з гасцей і гаспадароў фестывалю заставаўся абыякавы, пачуўшы выступленні фальклорных гуртоў — "Журавінкі" з Іванавай Слабады Лельчыцкага раёна, "Спадчыны" з Нароўлі, дзіцячага ўзорнага аб'яднання "Згадка" з вёскі Мочуль Столінскага раёна і іншых пераемнікаў і носьбітаў палескага песеннага скарбу.
— Мы хочам не толькі выявіць, але і як мага шырэй заявіць пра нашу самабытнасць, нашу духоўную спадчыну, — сказаў адзін з арганізатараў фестывалю "Кліч Палесся", генеральны дырэктар Нацыянальнага парку "Прыпяцкі" Сцяпан Бамбіза. Ён упэўнены, што шляхам правядзення фестываляў можна не толькі моцна падтрымаць рэгіянальную культуру, але і значна амаладзіць яе захавальнікаў і пераемнікаў.
А ў Ляскавічах тым часам адбылося яшчэ адно вялікае свята: тут адкрыты ўнікальны музей прыроды. Першы гэткага ўзроўню ў краіне — па дызайне, багацці музейнай экспазіцыі і магчымасці адчуць сябе не толькі часткаю прыроды, але ўдзельнікам багатай гісторыі і не менш багатай палескай культуры.
Анатоль Кляшчук. Фота аўтара.