...Для тых, хто не страцiў здольнасцi адчуваць
У дзяржаўным Музеі гісторыі беларускай літаратуры прэзентавалi новую кнiгу Рыгора Барадулiна
"Я хацеў бы пабыць зараз дома. Паслухаць, як каркае варона, адчуўшы цеплыню: "Па-рра вясне! Вясне па-р-ра прыйсцi!". Адчуць пах зямлi i пах гною, усё-ўсё. Паслухаць, як ранiцай звоняць iльдзiнкi. Пачуць песню шпака. Напэўна, ужо прыляцелi(...). Помнiш, мама, як ты лазiла прыбiваць шпакоўню да страхi? Колькi было i плачу, i радасцi потым. А пасля я ўжо сам, мужчына-гаспадар, прыбiваў яе. Колькi ты нагаравалася, набiлася, набегалася, усё за мяне. Любая мамачка, як ужо табе аддзякаваць? Ну, абы добра было ўсё. Буду жыў — у крыўдзе не будзеш. Абы я быў жыў — пажывеш за мной. ...Галоўнае, гэта мне хочацца пабыць у цябе. Падставiць галаву, каб ты пагладзiла яе сваёй рукой. Хочацца пацалаваць твае залатыя рукi, тваю галаву..."
Простыя, шчырыя, кранальныя радкi. Іх народны паэт Беларусi Рыгор Барадулiн напiсаў
сваёй маме ў сакавiку 1957 года яшчэ студэнтам БДУ. Гэты лiст адзiн з тых, што
захавалiся ў паэта за доўгiя гады перапiскi з мацi. У 2009-м на 274 старонках
гэтая перапiска была надрукаваная...
Новая кнiга класiка беларускай лiтаратуры пад назвай "Паслаў бы табе душу..." выйшла ў выдавецтве "Лiмарыус" накладам 500 экзэмпляраў. У ёй змешчаныя прыватныя лiсты паэта i яго мацi, якiя ахоплiваюць 17-гадовы часавы адрэзак i фотаздымкi з аўтарскага архiва.
— Калi й не хапала ў беларускiм прыгожым пiсьменстве нейкай кнiгi, дык такой, — пiша ў прадмове Уладзiмiр Някляеў. — Гэтая кнiга — на моўнай плынi — невычэрпнае мора для фiлолагаў, псiхолагаў... А найперш яна — малiтоўнiк для тых, хто не страцiў здольнасцi адчуваць жыццё не як нейкую справу, не як занятак па здабываннi грошай цi славы, а як неверагоднае шчасце жыць i любiць. Гэтай кнiгай Рыгор Барадулiн не толькi мацi сваёй душу паслаў — нам таксама...
— Гэта збег любовi мацi i сына. I што датычыцца лiстоў Рыгора Iванавiча, то тут не было найгрышу, iдэi напiсаць прыгожа, словы iшлi ад душы, — кажа адна з укладальнiкаў кнiгi Наталля Давыдзенка. — Iдэя стварэння кнiгi нарадзiлася яшчэ падчас нашай сумеснай працы ў выдавецтве "Мастацкая лiтаратура". Аднойчы ён прынёс i паказаў мне некалькi паштовак ад мамы. Я памятаю, нават крыху страшна было трымаць iх у руках, бо адразу такое адчуванне: ты трымаеш у руках каштоўнасць. Гэта яе почырк, яе простыя словы. Тады ўзнiкла думка: калi чалавек так шмат гаворыць пра маму, чаму б не прысвяцiць ёй кнiгу? Пазней, калi справа дайшла да канцэпцыi кнiгi, вырашылi рабiць кнiгу лiстоў.
— "Пака, жыви, сынок, здаров, оба мне не беспакойся, я здарова. Ну, ешче да свиданья, мае милые вочки, мае милые ручки, што за мене вадицу насили и дровцы, а типер асталася, как баба на разламаным карыце".
— "Палучыла учора письмо от тибя ис аткрытачкай. Очань рада, сорак раз читала, и глядела, и думаю: гета ж майго сыночка ручки писали, его милые вочки на ее глядели, и я гляжу на гету аткрытачку. Сегодня паслала тибе пасылачку [с] Манецкай Маней: кусок сала, фунт масла, девятнацаць яиц, килаграм сахару..."
— Гэта не толькi лiставанне Матулi i Сына, гэта яшчэ i ўнiкальныя гiстарычныя занатоўкi. I гэта сапраўды цуд, што атрымалася такая кнiжка, — кажа пра выданне супрацоўнiца Музея гiсторыi беларускай лiтаратуры Вольга Гулева.
— Чыё званне вышэйшае, народны паэт цi матулiн паэт? — задаўся пытаннем пiсьменнiк Сяргей Панiзнiк. — Вiдаць, апошняе. Такую б мацi кожнаму сыну, а кожнаму сыну такую б мацi!..
— Настолькi гэта шчыра — проста бездань любовi да сына ў лiстах Кулiны Андрэеўны, — падсумоўвае паэт Уладзiмiр Някляеў.
"...Как станет скучна, гляжу на твае картачки. Пагляжу, и павеселеет. Рада, што мала остаёца да таво шчасливага дня — пайти тибя устрачать, а ты тут как тут — вылезаеш из автобуса. Мне так представляеца в глазах, как прыходит минский автобус, мне кажаца — он мне свой. А как первый раз весной прышёл, я заплакала..."
Кнiга "Паслаў бы табе душу..." выйшла ў сотую гадавiну з дня нараджэння Кулiны Андрэеўны Барадулiнай.
Iлья Лапато. Фота Валерыя Дубоўскага.
Арфаграфiя выкарыстаных лiстоў захаваная.