Браканьераў паменела?

Пра браканьерства i праблемы выканання прыродаахоўнага заканадаўства мы гутарым з Вiталем Грыневiчам, начальнiкам Мiнскай абласной iнспекцыi аховы жывёльнага i раслiннага свету:

— Вiталь Iванавiч, па вынiках паўгоддзя ў Мiнскай вобласцi колькасць парушэнняў зменшылася. Гэта вы дрэнна працуеце цi проста парушальнiкаў стала менш?

— Гэта значыць, што грамадзяне сталi меней парушаць. Прычым такая тэндэнцыя назiраецца ўжо гады тры. Тэндэнцыя добрая, станоўчая, так i павiнна быць. Асаблiва змяншэнне бачна па рыбе, бо i цiск на браканьераў узмацнiўся, i людзi сталi больш свядомымi. А вось у лесе браканьераў становiцца болей, бо там цяжка выяўляць парушэннi. Ноччу стрэлiў, тры метры ў лес — i ўжо нiкога не знойдзеш. Нават удзень я чую стрэл, iду у той бок, а чалавека знайсцi немагчыма. Добра яшчэ зiмой, калi на снезе сляды ёсць...

— У вас ёсць "гарачая лiнiя" — наколькi яе выкарыстоўваюць грамадзяне? Бо, напэўна, ёсць жа i тыя рыбакi-аматары, якiя проста не могуць закрываць вочы на браканьерства...

— Я скажу, што за апошнi час актыўнасць насельнiцтва стала значна большай, чым, скажам, 10 гадоў таму. Мяркую, павышаецца ўзровень экалагiчнага выхавання насельнiцтва, ну i плюс ў кожнага рыбака ёсць мабiльнiк, шмат у каго — машына. I калi рыбак-аматар бачыць, што ў яго нiчога не ловiцца, а нехта побач 50 кiлаграмаў рыбы сеткай нацягаў, то ён i тэлефануе нам на "гарачую лiнiю". Наша iнспекцыя заўсёды рэагуе на iнфармацыю, правярае яе практычна ў любы час сутак. У нас пастаянна працуюць 2-3 аператыўныя групы, а на адкрыццi паляўнiчага сезона — 3-4. Наша задача, каб людзi бачылi, што iнспекцыя працуе, каб не было парушэнняў на вадаёмах i ў лесе.

— Здавалася б, усе ведаюць: лавiць сеткай, "павукамi" i iншымi браканьерскiмi прыладамi нельга. Але ўсё адно ловяць. Чаму так атрымлiваецца?

— Я мяркую, тут ёсць некалькi прычын. Па-першае, гэта з-за традыцыйнасцi. Напрыклад, у Вiцебскай вобласцi, ды i ў нас у Мiнскай спрадвеку так лавiлi рыбу, так па традыцыi ловяць i цяпер. Па-другое, для нiдзе не працуючых людзей гэта крынiца iснавання. I самiм паесцi, i на продаж, каб грошай зарабiць. Праўда, у вынiку пападаюцца, атрымлiваюць вялiкiя штрафы, а калi паўторна — то i прыгаворы суда. Па-трэцяе, некаторыя займаюцца браканьерствам, каб адрэналiн у арганiзме з'явiўся. Гэта ж мужыкi, хочацца экстрэмальных сiтуацый i вострых адчуванняў.

— Я так разумею, што ёсць выпадкi, калi прыродаахоўнае заканадаўства парушаюць i леснiкi, i егеры. Хоць яны павiнны, наадварот, сачыць за яго выкананнем. Чаму так?

— Гэта ўсё з-за вельмi нiзкай квалiфiкацыi. Хто iдзе ў егеры? Людзi, якiя без працы, без адукацыi, якiя жывуць у вёсках. У iх вельмi слабая юрыдычная падрыхтоўка. I шмат хто з iх спадзяецца на ўдачу, думаюць, што ў лесе акрамя iх нiкога няма, а тут бац — наша iнспекцыя.

— Як выправiць сiтуацыю?

— Ну вось я быў на нарадзе ў абласной РДГА "Беларускае таварыства паляўнiчых i рыбаловаў". I мы дамовiлiся, што кожная з нашых iнспекцый папрацуе з егерамi. Iх трэба вучыць i выхоўваць. Ну а з iншага боку — зарплата ў iх малая: 300-350 тысяч у лепшым выпадку. Хто пойдзе працаваць за такiя грошы? А як сям'ю кармiць? I калi чалавек туды ўладкоўваецца, то ён загадзя настройваецца, што астатняе дабярэ мясам. Вось i атрымлiваецца, што егер — парушальнiк.

— Я ведаю, гто ёсць адна цiкавая праблема: арандатары ў асноўным карыстаюцца паляўнiчымi ўгоддзямi, але не ахоўваюць.

— Чаму не ахоўваюць? А таму што няма добрай арганiзацыi. Трэба даць егерам машыну, арганiзаваць працу, паставiць задачу. Егер павiнен ведаць, што ахова паляўнiчых угоддзяў ускладзена на яго, а то некаторыя думаюць, што гэта — задача iнспекцыi. Да таго ж iзноў упiраемся ў iх адукацыю. Правiльна аформiць адмiнiстрацыйныя матэрыялы не так проста, як было раней. Цяпер трэба аформiць пратакол апытання сведкаў, пратакол апытання парушальнiка, пратакол адабрання, пратакол агляду месца правапарушэння, пратакол агляду транспартнага сродку, а таксама зрабiць фота- i вiдэафiксацыю i гэтак далей. Усё трэба добра падрыхтаваць для суда, каб справу не вярнулi на дапрацоўку i каб па гэтай справе не выйшлi тэрмiны...

Няма ў арандатараў грошай на тэхнiку, на палiва, на форменнае абмундзiраванне... А наогул, ахоўваць павiнны менавiта яны. Гэта прадугледжана i Законам "Аб жывёльным свеце", i дамовай памiж райвыканкамам i паляўнiцтвакарыстальнiкам.

— Ну i напрыканцы пытанне практычнага характару. Быў выпадак: супрацоўнiкамi вашай iнспекцыi быў затрыманы аўтамабiль, у багажнiку якога знайшлi збiтага ў ДТЗ дзiка. У вынiку цяпер заводзiцца крымiнальная справа на гэтага вадзiцеля за тое, што ён забраў з месца ДТЗ мёртвага дзiка. Я апытаў сваiх знаёмых з правамi на кiраванне аўтамабiлем, але нiхто не ведае, што рабiць у такой сiтуацыi, калi збiў на дарозе дзiкую жывёлiну...

— Усё вельмi проста. Пры любым дарожна-транспартным здарэннi выклiкаецца ДАI, а сутыкненне на дарозе з дзiком — таксама ДТЗ. Супрацоўнiк ДАI вызначыць, што рабiць далей. А яны павiнны выклiкаць паляўнiчакарыстальнiка, ахову прыроды, працаўнiка лясгаса, ветэрынара. Складаецца акт, падпiсваюцца ўсе члены камiсii, тушу забiрае паляўнiчакарыстальнiк i ўсё, пытанне закрытае. Нiчога складанага, кожны вадзiцель павiнны ведаць пра гэтыя правiлы.

Гутарыў Павел БЕРАСНЕЎ.