Генпракуратура Беларусі прапануе змяніць парадак дэкларавання маёмасці дзяржаўных службовых асобаў

Генпракуратура Беларусі прапануе пашырыць пералік дэкларуемай маёмасці і прыватных інтарэсаў дзяржаўных службовых асобаў. Аб гэтым карэспандэнту БЕЛТА паведамілі ў галоўным пракурорскім ведамстве краіны.

У Генеральнай пракуратуры прааналізавалі дзеючае нацыянальнае заканадаўства аб дэклараванні даходаў і маёмасці дзяржаўнымі служачымі і іншымі асобамі, упаўнаважанымі на выкананне дзяржаўных функцый (дзяржаўныя службовыя асобы), з улікам вопыту работы ў гэтай сферы іншых дзяржаў і патрабаванняў міжнародна-прававых актаў, ратыфікаваных у Беларусі. "Генеральная пракуратура лічыць, што ў Беларусі мэтазгодна ўвесці адносна дзяржаўных службовых асобаў інстытут дэкларавання даходаў, маёмасці і прыватных інтарэсаў, які павінен адыграць істотную ролю ў процідзеянні карупцыі", — заявілі ў пракурорскім ведамстве.

Пад прыватнымі інтарэсамі дзяржаўнай службовай асобы разумеецца любая выгада для яе асабіста або яе сям'і, сваякоў, сяброў і блізкіх, а таксама для асобаў або арганізацый, з якімі яна мае ці мела дзелавыя або звязаныя з палітыкай адносіны, любое фінансавае або грамадзянскае абавязацельства, якое нясе дзяржаўная службовая асоба. Аб'ём дэкларуемых дзяржаўнымі службовымі асобамі звестак павінен істотна адрознівацца ад аб'ёму звестак, што называюцца іншымі фізічнымі асобамі ў дэкларацыях аб даходах і маёмасці. Пры гэтым дзяржаўную службовую асобу трэба абавязаць дэклараваць грашовыя сродкі на банкаўскіх рахунках, пазыкі, выдадзеныя іншым асобам, бязвыплатна атрыманыя паслугі і інш.

Асноўнай мэтай дэкларавання даходаў, маёмасці і прыватных інтарэсаў павінна стаць выяўленне наяўнасці ў дзяржаўных службовых асобаў канфлікту інтарэсаў, г.зн. сітуацыі, калі дзяржаўная службовая асоба пры выкананні службовых абавязкаў павінна прыняць рашэнне, звязанае з яе прыватнымі інтарэсамі, або ўдзельнічаць у прыняцці такога рашэння. Пры наяўнасці канфлікту інтарэсаў неабходна ўстанавіць для дзяржаўных службовых асобаў пэўныя забароны і абмежаванні па службе (забарону на падрыхтоўку або выданне адміністрацыйных актаў адносна асобаў, з якімі ёсць канфлікт інтарэсаў; ажыццяўленне адносна гэтых асобаў судовых функцый, функцый нагляду, кантролю, следства і дазнання; заключэнне з гэтымі асобамі ў сувязі з выкананнем абавязкаў дзяржаўнай службовай асобы гаспадарчых дагавораў і г.д.).

З улікам вопыту іншых дзяржаў Генеральная пракуратура лічыць магчымым разгледзець пытанне аб увядзенні ў Беларусі для асобных катэгорый дзяржаўных служачых абавязку прадстаўляць дэкларацыі пасля заканчэння выканання службовых абавязкаў. прапануецца таксама ўвесці ў Беларусі абавязковае прадстаўленне дзяржаўнымі службовымі асобамі дэкларацый адносна мужа (жонкі) і няпоўнагадовых дзяцей незалежна ад месца іх пражывання і вядзення агульнай гаспадаркі.

Акрамя таго, Генеральная пракуратура лічыць, што дэкларацыі адносна названых асобаў павінны прадстаўляцца тымі, хто паступае на дзяржаўную службу, а таксама на ваенную службу па кантракце, службу ў органы і падраздзяленні па надзвычайных сітуацыях, органы ўнутраных спраў і органы фінансавых расследаванняў Камітэта дзяржкантролю. Такія дэкларацыі Генпракуратура Беларусі таксама прапануе зрабіць абавязковымі для асобаў, якія назначаюцца на пасады кіраўнікоў дзяржаўных арганізацый і пасады кіраўнікоў недзяржаўных сельскагаспадарчых арганізацый (калі з імі, у адпаведнасці з заканадаўствам, мясцовымі выканаўчымі і распарадчымі органамі абавязкова заключаюцца кантракты).

Гэтыя меры, упэўнены ў Генпракуратуры, дадуць магчымасць даць аб'ектыўную ацэнку змяненням маёмаснага становішча дзяржаўнай службовай асобы, яе мужа (жонкі), дзяцей і іншых залежных асобаў з моманту назначэння на адпаведную пасаду.

Таксама Генпракуратура лічыць мэтазгодным замацаваць у Палажэнні аб парадку праверкі і захоўвання дэкларацый аб даходах і маёмасці, зацверджаным пастановай Савета Міністраў ад 26 ліпеня 2006 года № 952, наступныя падставы, па якіх кіраўнік (намеснік кіраўніка) арганізацыі абавязаны прыняць рашэнне аб праверцы дэкларацыі аб даходах і маёмасці.

У прыватнасці, на думку пракуратуры, гэта неабходна зрабіць пры яўным перавышэнні расходаў дзяржаўнай службовай асобы (паляпшэнне маёмаснага становішча) над атрыманымі ёй даходамі; наяўнасці ў зваротах фізічных і юрыдычных асобаў, СМІ звестак, якія сведчаць аб тым, што дзяржаўная службовая асоба выкарыстоўвала маёмасць, у тым ліку фінансавыя сродкі, кошт (памер) якой перавышае названыя ёй у дэкларацыі даходы; парушэнні дзяржаўнай службовай асобай абмежаванняў, устаноўленых арт.17 Закона "Аб барацьбе з карупцыяй".

Калі ў ходзе праверкі дэкларацый аб даходах і маёмасці будуць выяўлены парушэнні, разгляд якіх не знаходзіцца ў кампетэнцыі кіраўніка арганізацыі, які назначыў праверку, адпаведныя матэрыялы праверак не пазней за 10-дзённы тэрмін пасля інфармавання кіраўніка арганізацыі перадаюцца ва ўпаўнаважаныя органы. Адначасова ў заканадаўстве неабходна ўстанавіць права арганізацый, абавязаных праводзіць праверкі дэкларацый аб даходах і маёмасці, на бясплатнае атрыманне інфармацыі аб даходах і маёмасці правяраемых асобаў з органаў і арганізацый, якія ў адпаведнасці з заканадаўствам могуць мець такую інфармацыю, у тым ліку з органаў дзяржаўнай рэгістрацыі нерухомай маёмасці.

На думку Генеральнай пракуратуры, у Рэспубліцы Беларусь мэтазгодна абмежаваць прынцып недапушчальнасці выдавання звестак, названых у дэкларацыях аб даходах і маёмасці, і ўвесці абавязковае адкрытае апублікаванне звестак з дэкларацый асобных катэгорый дзяржаўных служачых, якія займаюць найбольш высокапастаўленыя пасады. Пры гэтым можна вызначыць тыя звесткі, якія абнародаванню не падлягаюць.

Пісьмо з гэтымі прапановамі накіравана Генеральнай пракуратурай у Савет Міністраў Беларусі.