Владимир Некляев: Чья у нас власть?

Грамадзяне Беларусі, жыхары Мінску з дазволу ўладаў сталіцы, не парушаючы ніякіх законаў, збудавалі дом. Законна займелі ўласнасць, на якую ніхто не мае права пасягаць. Але прыходзяць да іх двое грамадзянаў зусім іншай краіны і загадваюць: “Вымятайцеся! Ваш дом на вашай зямлі мы зруйнуем і паставім свой!”

Жыхары Мінска ідуць да сваёй, мінскай улады. Да тых чыноўнікаў, з якімі яны ўзгаднілі будаўніцтва, якія далі на тое дазвол. “Нас рабуюць! Рэкеціры, бандыты! Абараніце!” А чыноўнікі становяцца не на бок грамадзянаў Беларусі, жыхароў Мінска, а на бок тых залётных, што пагражаюць сілай адняць маёмасць у яе гаспадароў. 

Дык якая, чыя тады ў Мінску ўлада?..

Я, магчыма, пра гэта й не пісаў бы, калі б выпадкова не запрасіў мяне ў госці даўні знаёмы, сын якога працуе ў Мінгарвыканкаме. І той сказаў у застоллі, калі я закрануў гэтую тэму: “Ну, конечно, бандитизм. Беспредел”. – “Дык чаму ты, – спытаў я, – не выступіш супраць? Крэсла баішся згубіць?” А бацька ягоны, які таксама служыў, з праваахоўных органаў на пенсію пайшоў, абараніў сына: “Да при чем тут кресло! Станеш на пути таких денег – возьмут и прирежут!”

Не ведаю, у наўпроставым, ці ў нейкім пераносным сэнсе ён сказаў “прырэжуць”, але тое, што сын і бацька баяцца, было відавочна.

Паглядзеўшы, што ёсць пра Карычаў у адкрытым доступе: сувязі з дыктатарам Мілошавічам (братоў наўпрост называюць ягоным кашальком – ці не адтуль ногі сябоўства растуць?), крымінальны пераслед у Сербіі, вышук праз Інтэрпол, ад якога браты схаваліся ў Маскве, дзе таксама паспрабавалі заняцца будаўнічым бізнесам, але маскоўскія браткі, якія сваё нікому не аддаюць, іх пагналі, – я не здзівіўся, што Карычы, як некалі Беразоўскі ці Бакіеў, апынуліся ў Мінску. І мне было б усё адно, якія тут грабуць яны грошы і каму даюць адкаты (не яны – дык іншыя), калі б хоць адзін збудаваны імі дом быў дастойны сталіцы краіны! Хоць адзін! Але такога няма ніводнага. У параўнанні з іх забудовамі нават дамы Чыжа выглядаюць узорамі архітэктуры. Дык няхай бы Чыж і зарабляў, і краў, і (без чаго бізнесу ў нашай краіне не бывае) адкатваў – ён усё ж свой. А калі не ён, чаму не іншыя беларусы? Чаму Карычы, калі толькі за глухую сцяну, узведзеную іхнім холдынгам побач з Нацыянальнай бібліятэкай уздоўж праспекта Незалежнасці, можна паставіць да той сцяны і тых, хто будаваў, і тых, хто будаўніцтва гэтай чырвонай фермы на цэнтральнай магістралі горада дазволіў!

Зірніце, што робіцца ў раёне аэрапорта “Мінск-1”, дзе Карычы абяцалі ўзвесці архітэктурны цуд! Ледзьве не Дубаі! І што бачым на будаўнічай пляцоўцы, якая з прэтэнзіяй названая “Minsk World”? Звычайны хрушчоўскі спальнік! Толькі паверхаў больш, чым пры Хрушчове, бо Хрушчоў адкатаў не браў. І паглядзіце, што кампанія “Dana Holdings”, якая належыць Карачам, пачала “ўзводзіць” побач з Палацам прафзаюзаў на месцы знесенага музея Айчыннай вайны! Там, дзе і мусіць быць музей, а не гандлярня! Музей змагання беларусаў за свабоду і незалежнасць, паўстанняў 1830 і 1863 года, Касцюшкі і Каліноўскага, Грамадзянскай вайны, БНР! Мінскія архітэктары прапанавалі некалькі альтэрнатыўных праектаў, але іх нават не разглядалі. Без дзяржэкпертызы, без узгаднення з Рэспубліканскім архітэктурна-горадабудаўнічым саветам пляцоўку ў цэнтры сталіцы Беларусі аддалі пад забудову братам Карычам.

Чаму? Бо браты?..

Ды Бог з імі, з Карычамі. Іх я разумею: ім тут не жыць. Таму – абы ўрваць... Але не магу я ўцяміць: што гэта за тутэйшыя людзі, якія ўсё гэта зацвярджаюць, дазваляюць? Знявечваюць горад. Ці ім таксама тут не жыць?.. 

А дзецям іх? Унукам?..

Я не ведаю нікога з прыватнага ўнітарнага прадпрыемства "Рэві Тар Інвест", ад якога кампанія братоў Карычаў патрабуе знесці аб'екты нерухомасці каля выхадаў станцый метро "Усход", "Пушкінская" і "Каменная Горка". Магчыма, і яны не святыя, бо за так у наш час такія «аб'екты нерухомасці» (месцы хуткага харчавання) каля метро не паставіш. Карупцыя - адна з найсур'ёзных праблем, але зараз размова не пра гэта. Размова пра тое, што мы, людзі, якім тут жыць, бачым, як пануе самаўпраўства, валадарыць беззаконне, і маўчым, бо яно датычыць нейкага "Рэві Тар Інвесту", а не нас. Але гэта толькі сёння – не нас, не вас, а заўтра…

«Нам ёсць што губляць!» – казалі мне нашы бізнесоўцы, прадпрымальнікі, калі я вінаваціў іх у адсутнасці грамадзянскай пазіцыі, пасіўнасці, папікаў у пудлівасці. Што ж, згодны: у вас ёсць тое, што можна згубіць. А ў іншых?.. Мне губляць няма чаго? Ці не выдадзеныя праз пераслед кнігі, згубленыя раманы, паэмы – нішто ў параўнанні са згубленым вамі рублём?..

Зрэшты, пакуль вы губляеце драбязу. А можаце згубіць усё, калі дапусціце, каб вашых калегаў па бізнесе нахабна пазбавілі ўласнасці. Бо справа тут не ў прыватным выпадку з прыватнай кампаніяй, а ў прынцыпе. Бо недатыкальнасць уласнасці (як і жыцця) – падмурак, на якім будуецца і стаіць любая прававая дзяржава. Усё, што будзе збудавана, пастаўлена не на такім падмурку, знясе ветрам. Як пыл.

Недатыкальнасць уласнасці – норма, адыход ад якой прыводзіць да катастоф. І ўлада ў любой нармальнай дзяржаве выбіраецца народам дзеля таго, каб яна захоўвала (як асноўны закон!) гэтую норму. Нікому не дазваляла яе парушаць. Калі ж улада сама яе парушае, у такім разе гэта не ваша, не наша ўлада. 

Тады чыя?..

Я не заклікаю вас на Плошчу з расцяжкамі “Карычы, прэч!” І не праз страх, што мяне пасадяць, як пасадзілі за залік да “тунеядцаў” бараніць свае правы. Проста ведаю, што не выйдзеце. Але ж ёсць іншыя спосабы. Чаму, напрыклад, не відаць ніякіх дзеянняў Саюза прадпрымальнікаў, найпершая задача якога, як любой грамадскай арганізацыі, абарона інтарэсаў сваіх членаў? А праз гэта – абарона інтарэсаў краіны, трывалае станаўленне якой немагчымае без сярэдняга класа, без нацыянальнай буржуазіі, якая адна толькі й можа паспрыяць развіццю і беларускай эканомікі, і нацыянальнай культуры. Таму мой інтарэс у тым, каб вас не душылі, каб вы багацелі, што без патрэбы як залётным братам, гэтак і занятай выключна сваімі інтарэсамі ўладзе.