«А мы да вас за песнямі прыйшлі…» Схільнасць да творчасці заўсёды была неад’емнай рысай жыхароў вёскі Хутар Збляны ...

Источник материала:  
03.08.2018 — Разное

«А мы да вас  за песнямі  прыйшлі…» Схільнасць да творчасці заўсёды была неад’емнай рысай жыхароў вёскі Хутар Збляны ...
Некалькі гадоў назад мы з сябрамі неяк адпачывалі на беразе Нёмана. Тая вандроўка асабліва запомнілася надзвычай прыгожымі мясцінамі навокал, а яшчэ тым, што непадалёк размяшчалася вёска з вельмі незвычайнай назвай – Хутар Збляны. Тады пабываць у ёй не давялося. А нядаўна, атрымаўшы рэдакцыйнае заданне зрабіць рэпартаж з невялікай, аддаленай ад райцэнтра вёскі, я падумала: а чаму б не з’ездзіць у Хутар Збляны і не даведацца, як там, сярод прыгожай прыроды, жывецца вяскоўцам? Калі планавала вандроўку, у Беліцкім сельскім Савеце параілі ў першую чаргу сустрэцца са старастам вёскі Міхаілам Кельнікам.

І вось мы ў дарозе, мінаем палі, лясы, усё менш сустракаюцца шумныя машыны. Калі нарэшце прыехалі ў Хутар Збляны, звярнулі ўвагу, якія дагледжаныя тут усе хаты. Было бачна, што ў вёсцы жывуць вельмі акуратныя, працавітыя людзі.

З Міхаілам Сцяпанавічам мы дамовіліся аб сустрэчы загадзя. Калі пад’язджалі да яго хаты, то на падворку ўбачылі мужчыну, які быў хоць і з кіёчкам, але, нягледзячы на сталы ўзрост, 89 гадоў, выглядаў вельмі жвавым, быў у добрым настроі, акуратна апрануты. Ён адразу ж запрасіў мяне зайсці ў хату.

Пры ўваходзе першым, на што я звярнула ўвагу, былі вельмі прыгожыя кошыкі розных колераў. Я запытала ў Міхаіла Сцяпанавіча: “Вы самі іх робіце?” Ён адказаў: ”Сам. Раней, як быў здаравейшы, то і суседзям плёў, а яшчэ вучыў тых, хто аб гэтым прасіў. Зараз таксама без справы не магу сядзець – калі ёсць час, пляту кошыкі”.

Потым гутарка пайшла пра тое, што асабліва цікавіла мяне і дзеля чаго я і прыехала, – пра мінулае і сённяшняе жыццё аддаленай вёскі. Дзядуля ў першую чаргу стаў расказваць, як жылося ў час вайны. Калі пачалася вайна, ён быў падлеткам і добра запомніў і голад, і як хаваліся па падвалах ад ворагаў разам з сёстрамі і братамі. І ён удзячны лёсу за тое, што пасля заканчэння вайны яму больш ніколі гэтага не давялося зведаць.

«А мы да вас  за песнямі  прыйшлі…» Схільнасць да творчасці заўсёды была неад’емнай рысай жыхароў вёскі Хутар Збляны ...

«А мы да вас  за песнямі  прыйшлі…» Схільнасць да творчасці заўсёды была неад’емнай рысай жыхароў вёскі Хутар Збляны ...
«А мы да вас  за песнямі  прыйшлі…» Схільнасць да творчасці заўсёды была неад’емнай рысай жыхароў вёскі Хутар Збляны ...

Аплятаць бутлі - хобі Міхаіла Сцяпанавіча

«А мы да вас  за песнямі  прыйшлі…» Схільнасць да творчасці заўсёды была неад’емнай рысай жыхароў вёскі Хутар Збляны ...

«А мы да вас  за песнямі  прыйшлі…» Схільнасць да творчасці заўсёды была неад’емнай рысай жыхароў вёскі Хутар Збляны ...

Узнагароды Міхаіла Кельніка

– А пасля, лічу, жыццё было вельмі добрым, – пераключыўся на мірны час гаспадар. – Мне пашанцавала, што ў нашай вёсцы вельмі творчыя і дружныя людзі. Усе адзін да аднаго ў госці хадзілі, і неяк само сабой атрымалася, што вяскоўцы аб’ядналіся ў творчы фальклорны калектыў, які назвалі “Хутаране”. Вёска ў той час была шматлюдная, у ёй было больш за сорак хат, у кожнай па дзве-тры каровы. Цяпер жа на ўсю вёску – восем жанчын ды шэсць мужчын. Мала хто трымае жывёлу (адна каза на ўсю вёску), бо ўсе ўжо старыя, ходзяць з кіёчкамі.

– Так, хутка ляціць час. Раней, як помню, дзе работа, там і я, – працягваў Міхаіл Сцяпанавіч. – Пасля арміі я ўступіў у калгас. Больш за сорак гадоў у ім прарабіў, быў узнагароджаны медалямі, граматамі. А пасля яшчэ дваццаць гадоў канём малако вазіў у Беліцу. Каб бараніцца ад спякоты, дажджу, снегу, зрабіў покрыўку над возам, а калі надвор’е было добрае, покрыўку адкідваў.

У ходзе размовы мой позірк час ад часу падаў на сцяну, дзе вісела шмат партрэтаў. Гэта паслужыла падставай для таго, каб пачаць размову пра яго сваякоў. “У мяне два сыны і дачка, а яшчэ шэсць унукаў і два праўнукі, – удакладніў мой суразмоўца. – Адзін сын жыве ў Нью-Ёрку, а другі сын і дачка – у Лідзе. Дзеці мяне не забываюць, часта прыязджаюць, садзяць агарод”.

«А мы да вас  за песнямі  прыйшлі…» Схільнасць да творчасці заўсёды была неад’емнай рысай жыхароў вёскі Хутар Збляны ...
«А мы да вас  за песнямі  прыйшлі…» Схільнасць да творчасці заўсёды была неад’емнай рысай жыхароў вёскі Хутар Збляны ...

 

Жонка Міхаіла Сцяпанавіча памерла восем гадоў назад. Ён кажа, што быць аднаму цяжкавата, але ён спраўляецца. Любіць сам гатаваць ежу, і калі дачка прыязджае, то часта кажа: “Тата, ды ты лепш за мяне гатуеш!”

– Раскажыце пра ваш фальклорны калектыў, – папрасіла я.

– У “Хутаранах” было чалавек дванаццаць. Арганізатарам усяго з’яўлялася Марыя Урбановіч, мая кума. Яна таксама пела і танцавала, і не толькі. Яна сама пісала песні. Помню, як збіраліся ў яе хаце, ішлі ў залу і рэпеціравалі. Так было кожны вечар пасля работы. Выступалі мы шмат дзе, аб’ехалі столькі месцаў! Да нас нават тэлебачанне прыязджала з Мінска. А яшчэ мы ставілі п’есы – “Спяваюць жаваранкі”, “Паўлінка”. У “Паўлінцы”, напрыклад, я быў Паўлам Крыніцкім. З п’есамі звычайна мы нідзе не ездзілі, ставілі іх тут жа, у Хутары Збляны, а паглядзець іх збіраліся сяляне з усіх навакольных вёсак.

– Скажыце, вы, напэўна, самы старэйшы ў вашай вёсцы?

– Так. Быў яшчэ Свістун, але ён прыезджы. Я ж у гэтым месцы жыў увесь час. Пакідаў яго толькі аднойчы, калі ў 1951 годзе пайшоў у армію. Служыў на Сахаліне, а ў 1954-м вярнуўся ў родную вёску. А самыя малодшыя ў нас – два мужчыны-механізатары, ім каля сарака гадоў.

Міхаіл Сцяпанавіч запрасіў прайсціся па падворку – хацеў паказаць мне сваю гаспадарку. Прыдамавы ўчастак, дарэчы, у яго вельмі дагледжаны. Растуць прыгожыя кветкі, чыста праполаты агарод. За хатай стаяць вуллі. Як патлумачыў гаспадар, раней іх было нашмат больш – цяпер жа засталося толькі два.

«А мы да вас  за песнямі  прыйшлі…» Схільнасць да творчасці заўсёды была неад’емнай рысай жыхароў вёскі Хутар Збляны ...
«А мы да вас  за песнямі  прыйшлі…» Схільнасць да творчасці заўсёды была неад’емнай рысай жыхароў вёскі Хутар Збляны ...

 «А мы да вас  за песнямі  прыйшлі…» Схільнасць да творчасці заўсёды была неад’емнай рысай жыхароў вёскі Хутар Збляны ...
«А мы да вас  за песнямі  прыйшлі…» Схільнасць да творчасці заўсёды была неад’емнай рысай жыхароў вёскі Хутар Збляны ...

«А мы да вас  за песнямі  прыйшлі…» Схільнасць да творчасці заўсёды была неад’емнай рысай жыхароў вёскі Хутар Збляны ...

За вуллямі знаходзіцца лазня, якую абвівае вінаград, далей растуць кусты маліны, а крыху ўбаку – чырвонай парэчкі. Ля хаты прыцягвае ўвагу вялікае дрэва грэцкага арэха, а яшчэ – прыгожая клумба с ружовымі кветачкамі.

Пакуль мы хадзілі па падворку, да Міхаіла Сцяпанавіча падышла суседка Яніна Трайго. Даведаўшыся, што я з газеты, яна прапанавала:

– Прыязджайце да нас у наступным годзе, нашай вёсцы споўніцца 110 гадоў, будзем святкаваць. А зараз сфатаграфуй вось гэтыя клёны – самыя старыя дрэвы ў нашай вёсцы.
Потым Міхаіл Сцяпанавіч сказаў, што мне, калі ўжо завітала ў вёску, абавязкова неабходна пазнаёміцца з яго кумой Марыяй Урбановіч. І ўдакладніў, што яна жыве недалёка, праз некалькі хат. На падворку нас сустрэлі вельмі прыгожыя кветкі і вялікі жоўты дом. Міхаіл Сцяпанавіч пазнаёміў мяне з гаспадыняй, а неўзабаве я ўжо слухала яе цікавы аповед.

«А мы да вас  за песнямі  прыйшлі…» Схільнасць да творчасці заўсёды была неад’емнай рысай жыхароў вёскі Хутар Збляны ...

«А мы да вас  за песнямі  прыйшлі…» Схільнасць да творчасці заўсёды была неад’емнай рысай жыхароў вёскі Хутар Збляны ...
«А мы да вас  за песнямі  прыйшлі…» Схільнасць да творчасці заўсёды была неад’емнай рысай жыхароў вёскі Хутар Збляны ...

– Раней наша вёска была вясёлая і творчая, – успамінала Марыя Пятроўна. – Гасцей наведвалася шмат. А мая хата на вёсцы замяняла клуб, бо, памятаю, усе збіраліся ў мяне. І хрысціны ладзілі, і ўсе святы адзначалі тут. У мяне аб гэтым шмат касет захавалася. Шмат гасцей збіралася і на мае юбілеі, мяне нават прыязджалі віншаваць з райвыканкама.
– Песень у мяне было мора, – працягвала жанчына. – Помню, адзін год фарбую я плот ля дома, раптам бачу – ідуць два незнаёмыя маладыя хлопцы. Падыходзяць да мяне. Я спачатку падумала, што з грыбоў ідуць, і кажу ім: “Нешта мала вы грыбоў назбіралі, капшучкі пустыя”. Яны засмяяліся: “А мы да вас ідзём. Нас з Ліды накіравалі сюды, каб вы нам песні праспявалі. Мы іх запішам, а потым на гэтым матэрыяле будзем свае дыпломы абараняць”. Па праўдзе кажучы, мне было не да студэнтаў, бо чакала сваіх гасцей. Трэба было плот дафарбаваць, у хаце прыбраць, прысмакаў нагатаваць. Я ім і кажу: “Калі хочаце, заставайцеся начаваць. Зараз у мяне часу няма, а калі вызвалюся ад спраў, то будзем пісаць – хоць усю ноч”. А яны адказваюць: “Мы ў гасцініцы ў Лідзе начуем. Можа, да вас заўтра прыйдзем”. Я патлумачыла, што і заўтра буду занятая. Так хлопцы ў мяне і засталіся. Я ім есці зрабіла, агуркоў са смятанай дала. Мы тады запісалі больш за сто песень. Студэнты падзякавалі мне, і мы развіталіся.

«А мы да вас  за песнямі  прыйшлі…» Схільнасць да творчасці заўсёды была неад’емнай рысай жыхароў вёскі Хутар Збляны ...
«А мы да вас  за песнямі  прыйшлі…» Схільнасць да творчасці заўсёды была неад’емнай рысай жыхароў вёскі Хутар Збляны ...

«А мы да вас  за песнямі  прыйшлі…» Схільнасць да творчасці заўсёды была неад’емнай рысай жыхароў вёскі Хутар Збляны ...

Знанакамітыя зблянскія паясы з кутасамі

«А мы да вас  за песнямі  прыйшлі…» Схільнасць да творчасці заўсёды была неад’емнай рысай жыхароў вёскі Хутар Збляны ...

«А мы да вас  за песнямі  прыйшлі…» Схільнасць да творчасці заўсёды была неад’емнай рысай жыхароў вёскі Хутар Збляны ...

За творчую дзейнасць Марыя Урбановіч мае шмат узнагарод і падзяк. А калі яна адчыніла шафу, то я ўбачыла надзвычай прыгожыя сукенкі, якія, аказваецца, яна вышывала сама. Гаспадыня паведаміла, што менавіта ў такіх сукенках яны выступалі. За гэтымі касцюмамі і цяпер з суседніх вёсак да іх едуць. Марыя Пятроўна шыла не толькі ўборы для выступленняў, але і шмат чаго іншага. А яшчэ ткала паясы. Жанчына ўдакладніла, што выткала па такім жа поясе сынам, унукам і праўнукам, каб на памяць засталося. Ткала іх і пад заказ. Партрэты на сценах у яе хаце ўпрыгожаны ручнікамі, якія таксама зроблены ёю. Марыя Пятроўна і сёння без справы не сядзіць. Да 83 гадоў у яе была карова, а зараз трымае курэй-бройлераў, садзіць агарод.

Мая насычаная цікавымі знаёмствамі і цёплымі размовамі вандроўка на Ху-тар Збляны падыходзіла да завяршэння. Напрыканцы я не магла не запытаць у маіх субяседнікаў, чаму гэта вёска, якая на самой справе не з’яўляецца хутарам і калісь была даволі шматлюднай, мае такую незвычайную назву – Хутар Збляны?

Мне патлумачылі наступнае. Раней на гэтым месцы быў панскі двор. Людзі яшчэ называлі яго “Зблянскі Двор”. Але калі не стала пана і двара, на гэта месца сталі ссяляць хутаран з ваколіцы, і стала гэта месца называцца “Хутар Збляны”. На жаль, цяперашнія жыхары не могуць патлумачыць, адкуль з’явілася гэта назва. А можа каму з вас аб гэтым штосьці вядома?

«А мы да вас  за песнямі  прыйшлі…» Схільнасць да творчасці заўсёды была неад’емнай рысай жыхароў вёскі Хутар Збляны ...

Рэшткі панскага двара

«А мы да вас  за песнямі  прыйшлі…» Схільнасць да творчасці заўсёды была неад’емнай рысай жыхароў вёскі Хутар Збляны ...
«А мы да вас  за песнямі  прыйшлі…» Схільнасць да творчасці заўсёды была неад’емнай рысай жыхароў вёскі Хутар Збляны ...

Зялёныя сведкі даўніх часоў 

 



←Пинский РОВД напоминает: соблюдайте правила поведения на воде и у водоемов!

Лента Новостей ТОП-Новости Беларуси
Яндекс.Метрика