Пра ўкраінскі разварот

На гэтым тыдні давялося пабываць на ўкраінскім інвестыцыйным форуме ў Лондане. Украінскія чыноўнікі з урада Януковіча — у дарагіх строях, з бліскучай англійскай мовай. Абяцаюць пакет прагрэсіўных рэформаў на працягу бліжэйшых месяцаў: пакуль што яны маюць мандат на іх, бо і парламент, і ўрад пакуль што ў руках «бела-сініх». З іншага боку, у кулуарах тыя-іншыя людзі з украінскага бізнэсу досыць скептычна ставяцца да прыгожых словаў урадоўцаў: маўляў, трэба нешта дзеля справаздачы зрабіць. Хаця і яны не абмаўляюць, што за пару месяцаў было ажыццяўлена нямала карысных зменаў у законадаўстве.

Так ці іначай,

з эканамічнага пункту гледжання пакуль што прэзідэнцтва Януковыча можна ацаніць станоўча. Размарозка адносін з такім буйным суседам як Расія — рэч аб’ектыўна станоўчая для ўкраінскай эканомікі.

Пры гэтым пільныя назіральнікі маглі заўважыць заявы Януковыча пра тое, што гэта размарожанне не касуе курса на еўрапейскую інтэграцыю Ўкраіны і што зліцця «Газпрома» і «Нафтогаза» па схеме «5% у абмен на 100%» не будзе. Намеснік галавы адміністрацыі Януковыча сказала, што новыя пагадненні Ўкраіны не павінны супярэчыць старым пагадненням: то бок Украіна не пойдзе ў мытныя саюзы, калі гэта будзе супярэчыць удзелу ў WTO.

Таксама вартая асаблівага згадвання сімбалічная падзея: Януковыч зрабіў так, што падчас свайго візіта ў Кіеў

прэзідэнт Расіі Мядведзеў усклаў вянок да помніка ахвяраў Галадамору.

Гэта што да нібыта антыўкраінскасці ідэалогіі новага прэзідэнта.

Няма антыўкраінскасці, пакуль што новая ўлада ва Ўкраіне дэманструе прагматызм, хітрасць і дыпламатызм - што яна і павінна дэманстраваць. Іншая рэч, што дзякуючы прэзідэнцтву Юшчанкі неабходны для гэтай дыпламатычнасці кампраміс, баланс скрайнасцяў моцна ссунуўся ў правільны прозаходні бок.

Існуе пэўная насцярога што да аўтарытарысцкіх тэндэнцый Януковыча, але ж апазіцыя, мне здаецца, мае дастаткова ўплыву, каб не дапусціць усталявання паўнавартаснага аўтарытарнага рэжыма.

Адначасова звярніце ўвагу, як падвысілася роля Ўкраіны ў кантэксце расійска-беларускіх адносін: на фоне ўзмацняючыхся стасункаў з Расіяй, Украіна застаецца адной з вельмі нешматлікіх дэмакратычных краін, якія маюць афіцыйныя дачыненні з беларускім кіраўніцтвам, а з нядаўняга часу зрабілася і транзыторам венесуэльскай нафты ў Беларусь.

***

Паведамленні пра расійска-ўкраінскія інтэграцыйныя ініцыятывы ў апошнія тыдні ідуць, здаецца, няспыннай плынню: танны газ у абмен на працяг знаходжання Чарнаморскага флоту ў Крыме, лагістыка, будаўніцтва караблёў, авіябудаўніцтва, электраэнергетыка, хімічная прамысловасць і нават спецслужбы.

Па ўсім відаць, на апошніх украінскіх прэзідэнцкіх выбарах Расія здолела ажыццявіць бяспройгрышную камбінацыю, пры якой абодва кандыдаты былі прарасійскімі.

У апошнія месяцы перад выбарамі ў прарасійскім амплуа засвяцілася Юлія Тымашэнка — узгадайма хаця б трыумфальную сустрэчу з Пуціным, дзе яна лаяльна ўсміхалася жартам расійскага кіраўніка пра Юшчанку і яго хаўрусніка Саакашвілі. Фігура ды ідэалогія Віктара Януковыча былі вядомыя яшчэ з 2005 года.

(…)

Насцярожвае не пашырэнне ўкраінска-расійскага эканамічнага супрацоўніцтва — урэшце, Украіна цяпер не ў тым эканамічным становішчы, каб ахвяраваць эканамічнымі выгодамі дзеля палітычных меркаванняў. Абазначаны прарасійскі ідэалагічны трэнд таксама не нагода для насцярогі: дыскусія паміж Усходам і Захадам — іманентная для Украіны рэч, і гэты маятнік будзе заўсёды гайдацца ці то ў адзін, ці то ў другі бок.

Насцярожвае трэці фактар, які суправаджае вышэй згаданыя: насоўванне пуцінска-лукашэнкаўскіх метадаў палітычнай барацьбы, пра якія пачала заяўляць апазіцыя.

З’яўляюцца першыя сігналы што да абмежавання свабоды слова і паступовага насоўвання самацэнзуры на ўкраінскай тэлевізіі. Некаторыя апазіцыйныя публіцысты пачалі гучаць ужо зусім песімістычна. Прыкра за Расію: чарговы раз робіцца відавочным, што на постсавецкай прасторы прарасійскасць ідзе поруч з антыдэмакратычнасцю.

Галоўным дасягненнем прэзідэнцтва Віктара Юшчанкі лічыцца ўмацаванне дэмакратычных інстытутаў. Што ў Юшчанкі не атрымалася, дык гэта правядзенне рашучых эканамічных рэформаў, як гэта бліскуча зрабіў у Грузіі Міхаіл Саакашвілі. Расплатай за гэта і ёсць прэзідэнцтва Януковыча.

Цалкам на «Новай Еўропе»

Алесь Чайчыц