Захаванне лібіда — не прыкмета маладосці
Зніжэнне лібіда і патэнцыі ў пажылых узнікае далёка не заўсёды і ў большай ступені абумоўлена не ўласна ўзростам, а хваробамі і сацыяльнымі змяненнямі. Прыкладна ў чвэрці мужчын пасля 65 гадоў лібіда і патэнцыя не зніжаны.
У грамадскім меркаванні існуе ўяўленне аб больш раннім і хуткім старэнні жанчын, паколькі ў іх больш рана спыняецца дзетародная функцыя і зніжаецца сэксуальная прывабнасць. Сапраўды, звычайна ва ўзросце ад 48 да 53 гадоў 90 працэнтаў жанчын адзначаюць характэрныя для менапаўзы сімптомы — прылівы гарачыні, патлівасць, змяненне колеру скуры, іншую сасудзістую сімптаматыку, што звязана са зніжэннем функцыі яечнікаў. Адначасова прыкладна ў трэці жанчын у гэты перыяд з'яўляюцца стомленасць, трывожнасць, раздражняльнасць, напружанасць, эмацыйная няўстойлівасць, неглыбокая дэпрэсія, парушэнні сну. Варта заўважыць, што завяршэнне рэпрадуктыўнага ўзросту нярэдка з'яўляецца для жанчыны псіхатраўмуючым фактарам, паколькі нагадвае пра ўзрост, набліжэнне старасці, страту сэксуальнай прывабнасці і ранейшай фізічнай формы. Акрамя таго, жанчына часта перажывае дадатковы стрэс, звязаны з зыходам з дому дарослых дзяцей ці хваробай або смерцю бацькоў. Вядома, што псіхічныя расстройствы ў перыяд менапаўзы цяжэй працякаюць у жанчын з заніжанай самаацэнкай і дрэннай сацыяльнай адаптацыяй. Верагоднасць іх узнікнення тым вышэй, чым больш канфліктаў мелі месца ў ранейшыя крытычныя перыяды жыцця жанчыны — падлеткавы ўзрост, замужжа, цяжарнасць, нараджэнне дзяцей.
Жаночае завяданне нярэдка суправаджаецца "маскулінізацыяй": агрубеннем голасу, рысаў твару, змяненнем фігуры, хады, жэстаў, з'яўленнем валасоў на падбародку і верхняй губе. Аднак біялагічна жанчыны старэюць больш павольна. Аналагічныя вымярэнні ў тканках старых жанчын і мужчын надыходзяць у апошніх раней на 8 гадоў, а значыць, біялагічнае старэнне жанчын адбываецца пазней. Высокая жыццяздольнасць жанчын захоўваецца на працягу ўсяго іх жыцця, а спыненне дзетароднай функцыі — гэта свайго роду адаптацыя, абарона арганізма, які старэе, ад ужо непасільнай для яго нагрузкі, звязанай з цяжарнасцю і родамі. "Жаночае завяданне" абумоўлена паніжэннем абарончай функцыі жаночых палавых гармонаў — эстрагенаў, якія аказваюць антысклератычнае дзеянне. Пасля клімаксу ў жанчын хутчэй развіваецца атэрасклероз. Такім чынам, ранняе "адцвітанне" жанчын не зусім адпавядае іх агульнаму старэнню.
У мужчын завяданне менш выразнае і расцягваецца на большы тэрмін, але яно раўнамерна падводзіць да старэння ўсяго арганізма. Таму мужчыны даўжэй захоўваюць свой рэпрадуктыўны патэнцыял і выглядаюць маладзейшымі. Аднак гэтае захаванне сэксуальнай здольнасці не распаўсюджваецца на сапраўдную жыццяздольнасць арганізма: у іх мацней выражаныя склератычныя працэсы, больш высокі біялагічны ўзрост, а вось агульныя жыццёвыя шанцы ніжэй, чым у жанчын аналагічнага ўзросту.
Святлана БАРЫСЕНКА.