Каляндар юбілейных дат Смаргоншчыны на 2019 год

475 гадоў назад (1544 г.) у пісьмовых крыніцах упершыню згадваецца вёска Солы.

450 гадоў назад (1569 г.) ка­роль Жыгімонт III Ваза надаў Крэву Магдэбургскае права.

245 гадоў назад (1774 г.) ка­роль Рэчы Паспалітай Станіслаў Аўгуст Панятоўскі надаў Жодзішкам Магдэбургскае права.

210 гадоў назад (1809 г.) у в. Данюшава быў пабудаваны Троіцкі касцёл, помнік эклектычнай архітэктуры.

180 гадоў назад (1839 г.) у Смаргоні была адкрыта першая гарбарная мануфактура.

165 гадоў назад (1854 г.) у в. Крэва была пабудавана царква Аляксандра Неўскага, помнік народнага дойлідства.

115 гадоў назад (190 г.) фабрычнае мястэчка Смаргонь атрымала статус неўезнага горада.

85 гадоў назад (1934 г.) у в. Солы на сродкі парафіян быў пабудаваны касцёл Маці Божай Ружанцовай, помнік стылю мадэрн.

80 гадоў назад (1939 г.) у в. Войстам быў пабудаваны касцёл Найсвяцейшай Троіцы, помнік стылю мадэрн.

80 гадоў назад (09. 1939 г.) Смаргоншчына ўвайшла ў склад БССР.

75 гадоў назад (4.07.1944 г.) Смаргонь была вызвалена ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў.

75 гадоў назад (23.11.1944 г.) выйшаў першы нумар газеты “Перамога”, з 15.11.1961 года – “Светлы шлях”. Першы рэдактар - Пётр Васільевіч Кацар.

75 гадоў назад (06.1944 г.) у Смаргоні быў створаны лясгас.

75 гадоў назад (1944 г.) быў пабудаваны Смаргонскі лесазавод.

70 гадоў назад (09.1949 г.) была адкрыта псіхіятрычная бальніца ў в. Жодзішкі.

70 гадоў назад (1949 г.) быў створаны фальклорны калектыў Шутавіцкага сельскага Дома культуры. З 1992 года мае званне “народнага”.

70 гадоў назад (1949 г.) у Смаргоні была пабудавана і здадзена ў эксплуатацыю нафтабаза.

65 гадоў назад (10.1954 г.) у Смаргоні была адкрыта сярэдняя школа №2. Першы дырэктар - Уладзімір Рыгоравіч Клебанаў.

60 гадоў назад (27.08.1959 г.) было ўтворана Смаргонскае міжраённае ўпраўленне газавай гаспадаркі “Смаргоньміжрайгаз”.

55 гадоў назад (1964 г.) быў створаны ансамбль песні і танца раённага Дома культуры. З 1965 года носіць імя М. К. Агінскага, з 1967 года мае званне “народнага”.

50 гадоў назад (1969 г.) адкрылася гарадская бібліятэка №1.

45 гадоў назад (30.12.1974 г.) быў уведзены ў эксплуатацыю Смаргонскі камбікормавы завод.

45 гадоў назад (01.10.1979 г.) створаны Смаргонскі гарадскі аддзел Дэпартамента аховы Міністэрства ўнутраных спраў.

40 гадоў назад (29.10.1979 г.) была адкрыта сярэдняя школа №4. З 1997 года - гімназія. Першы дырэктар - Барыс Міхайлавіч Хіневіч.

35 гадоў назад (06.1984 г.) адкрыўся Смаргонскі гісторыка-краязнаўчы музей. З 2007 года – установа культуры “Смаргонскі гісторыка-краязнаўчы музей”.

30 гадоў назад (1989 г.) быў створаны дзіцячы харэаграфічны ансамбль “Мишутка” вытворчага аб’яднання “Смаргонскі завод аптычнага станкабудавання”. З 1990 года мае званне “ўзорнага”.

30 гадоў назад (09.1989 г.) у Смаргоні быў адкрыты Дом творчасці дзяцей і моладзі.

25 гадоў назад (15.02.1994 г.) быў адкрыты Смаргонскі хлебазавод вытворчага аб’яднання “Гродна­хлебпрам”.

20 гадоў назад (29.07.1999 г.) быў адкрыты магазін “Кніжны мір”.

15 гадоў назад (20.10.2004 г.) у Смаргоні быў адкрыты Палац шлюбаў.

15 гадоў назад (2004 г.) Прэзідэнт Рэспублікі Беларусь А. Р. Лукашэнка падпісаў Указ, згодна з якім Смаргоні афіцыйна прысвоены геральдычныя сімвалы (герб і сцяг).

10 гадоў назад (06.09.2009 г.) асвячэнне Спаса-Праабражэнскага храма ў г. Смаргоні.

*     *     *

430 гадоў назад (1589 г.) нара­дзіўся Альбрэхт Уладзіслаў Радзівіл, воін, стольнік літоўскі, кашталян трокскі і віленскі, ваявода трокскі. Быў жанаты з Ганнай Соф’яй Зяновіч (1628 г.). Першы ўладальнік Смаргоні з роду Радзівілаў. Памёр у 1636 годзе. Пахаваны ў Нясвіжы.

225 гадоў назад (29.09.1794 г.) нарадзіўся Ігнацій Ходзька, пісьменнік і мемуарыст, аўтар “Літоўскіх малюнкаў”, “Мемуараў квестара”, “Літоўскіх паданняў”. Большую частку жыцця правёў у маёнтку Дзевятні Вілейскага павета. Памёр у 1861 годзе. Пахаваны ў в. Войстам.

195 гадоў назад (1824 г.) у маёнтку Тупальшчына нарадзіўся Юльян Бакшанскі, публіцыст, удзельнік вызваленчага руху і паўстання 1863 - 1864 гг. Аўтар “Адозвы да смаргонскіх сялян” (1847 г.). Загінуў у 1863 годзе ў в. Свечкі. Пахаваны ў в. Плябань Маладзечанскага раёна.

165 гадоў назад (1854 г.) у в. Данюшава нарадзіўся Ян Курчэўскі, каталіцкі святар, гісторык рымска-каталіцкай царквы. Аўтар працы “Каталіцкі касцёл у Смаргоні” (1907 г.). Памёр у 1917 годзе. Пахаваны ў Вільні.

145 гадоў назад (4.03.1874 г.) у в. Вётхава нарадзіўся Павел Южык, мастак і педагог. Памёр у 1944 годзе. Пахаваны ў в. Залессе.

135 гадоў назад (6.01.1884 г.) у в. Каранды нарадзіўся Адам Лісоўскі, беларускі рэлігійны дзеяч, каталіцкі святар. Пераклаў на беларускую мову кнігі Новага Запавета. Памёр у 1929 годзе.

130 гадоў назад (5.04.1889 г.) у г. Смаргоні нарадзіўся Майсей Ісаакавіч Бурштэйн, беларускі вучоны ў галіне садоўніцтва, доктар сельскагаспадарчых навук, прафесар.

120 гадоў назад (1899 г.) у Смаргоні нарадзіўся Мошэ Кусевіцкі, кантар і спявак. Памёр у 1966 годзе. Пахаваны ў Іерусаліме.

120 гадоў назад (15.01.1899 г.) у в. Алянец нарадзіўся Сельвестр Якаўлевіч Мейсак, удзельнік грамадзянскай вайны. У 1932 - 1938 гг. займаў пасаду намесніка начальніка палітаддзела Галоўнага ўпраўлення пагранаховы і войскаў АДПУ. Памёр у 1938 годзе.

115 гадоў назад (11.01.1904 г.) у в. Шутавічы нарадзіўся Янка Шутовіч, беларускі грамадскі і культурны дзеяч, літаратуразнаўца. Працаваў у Беларускім музеі ў Вільні. Памёр у 1973 годзе.

110 гадоў назад (1909 г.) у Смаргоні нарадзіўся Леанід Веніямінавіч Шамшалевіч, паэт і літаратуразнаўца. Член Саюза пісьменнікаў СССР (1934 г.).

105 гадоў назад (23.08.1914 г.) у в. Караваі нарадзілася Вікторыя Казіміраўна Сінкевіч, удзельніца рэвалюцыйнага руху ў Заходняй Беларусі. Памерла 7.11.1939 года. Пахавана ў Смаргоні. Яе імем названы адна з вуліц горада і СШ №3.

100 гадоў назад (14.11.1919 г.) у в. Вавукі нарадзіўся Аляксандр Аляксандравіч Камінскі, удзельнік падполля і партызанскага руху ў Мінскай вобласці ў гады Вялікай Айчыннай вайны. Узнагароджаны ордэнам Айчыннай вайны 1-й і 2-й ступеняў. Загінуў у 1944 годзе пры выкананні баявога задання. Пахаваны ў в. Крэва. Яго імем названы адна з вуліц Смаргоні і Крэўская СШ.

95 гадоў назад  (23.08.1924 г.) у г. Смаргоні нарадзіўся Міхаіл Фёдаравіч Яблонскі, беларускі вучоны ў галіне судовай медыцыны, доктар медыцынскіх навук.

85 гадоў назад (4.02.1934 г.) у в. Вётхава нарадзіўся Арсен Сяргеевіч Ліс, краязнаўца, фалькларыст, літаратуразнаўца, доктар філалагічных навук. Жыў і працаваў у Мінску. Памёр у 2018 годзе.

65 гадоў назад (16.11.1954 г.) у г. Смаргоні нарадзіўся Яўген Пятровіч Кукарэка, беларускі вучоны ў галіне радыёэлектронікі, кандыдат тэхнічных навук. Жыве ў Мінску.

65 гадоў назад (15.11.1954 г.) у г. Смаргоні нарадзіўся Леанід Уладзіміравіч Мрочка, ваенны журналіст, капітан 1-га рангу, доктар філасофскіх навук, прафесар, аўтар  больш за 55 навуковых артыкулаў і публікацый. Жыве ў Маскве.

55 гадоў назад (14.04.1964 г.) у в. Трылесіна Жодзішкаўскага сельсавета нарадзіўся Валерый Вацлававіч Марцішонак, беларускі вучоны ў галіне вывучэння ракавых захворванняў, кандыдат хімічных навук. Жыве ў ЗША.

45 гадоў назад (3.04.1974 г.) у г. Смаргоні нарадзіўся Уладзімір Уладзіміравіч Кабак, беларускі святар, кандыдат тэалагічных навук, бакалаўр.

Падрыхтавалі супрацоўнікі гісторыка-краязнаўчага музея.