Блог Дзяніса Марціновіча. Рамантыка тэатральнага Львова
05.07.2011 09:34
—
Новости Культуры
Блог Дзяніса Марціновіча. Рамантыка тэатральнага Львова
BLOG.TUT.BYЧас летніх адпачынкаў міжволі прымушае беларусаў задумацца пра падарожжы. Але як быць тым, для каго Еўропа закрыта дарагавізнай "шэнгенскай заслоны"? Яшчэ цяжэй прыхільнікам оперы і балета, бо беларускі калектыў знаходзіцца ў адпачынку. Каб вырашыць дзве праблемы адначасова, Запрашаю вас у Заходнюю Украіну, у Львоўскі нацыянальны акадэмічны тэатра оперы і балета імя Саламеі Крушальніцкай.
Ад Мінска да Львова – адлегласць няблізкая, у 700 кіламетраў. Але для балетнага і опернага мастацтва яна даўно не з’яўляецца перашкодай. У красавіку 2010 года на сцэне Львоўскага нацыянальнага акадэмічнага тэатра оперы і балета імя Саламеі Крушальніцкай адбылося выступленне салістаў беларускай оперы Ніны Шарубінай і Станіслава Трыфанава, якія выканалі вядучыя партыі ў оперы “Набука” Вердзі. У верасні жыхары горада сталі сведкамі канцэрта салістаў Нацыянальнага акадэмічнага Вялікага тэатра оперы і балета Беларусі ў суправаджэнні Нацыянальнага акадэмічнага народнага аркестра імя Іосіфа Жыновіча, а таксама пабачылі Ірыну і Алега Яромкіных у вядучых партыях у балеце “Лебядзінае возера” (апошнія мерапрыемствы прайшлі ў межах Дзён культуры Беларусі ва Украіне).
Запрашаю ў вандроўку ў Львоў па іх слядах.
Цэнтральнай вуліцай горада справядліва лічыцца праспект Свабоды. З паўднёвага боку ён абмежаваны плошчай Міцкевіча, з паўночнага – Львоўскім оперным тэатрам. За час вандровак (як рэальных, так і віртуальных) мне давялося пабачыць шмат адметных і надзіва прыгожых тэатральных будынкаў. Без аніякага перабольшвання, нават славутыя Венская опера і парыжская Гранд-опера не могуць параўнацца са Львоўскім тэатрам!
Першыя скульптуры сустракаюць гасцей на фасадзе: па баках Геній трагедыі з маскай і Геній драмы з лірай. У цэнтры – скульптура, якая ўвасабляе Славу. Адразу за масіўнымі ўваходнымі дзвярыма – памяшканне тэатральных кас. А за наступнымі дзверыма пачынаецца… казка! На мове спецыялістаў яна мае назву венскі псеўдарэнесанс, у якім спалучаюцца рысы ренесанса і барока. Над столлю вестыбюля, па перыметры знаходзяцца алегарычныя выявы архітэктуры, жывапісу, скульптуры, музыкі, навукі, рамёстваў, перамогі і… часоў года.
На першым паверсе – гардэроб і ўваход у партэр. На другі паверх узнімаюся па шыкоўнай лесвіцы, якую ўпрыгожвае балюстрада з ружовага мармуру.
У нішах усталяваны бюсты славянскім геніям: А.Міцкевічу, А.Пушкіну, Т.Шаўчэнку і І.Франко. Чатырохярусная глядзельная зала, разлічаная на 1000 гледачоў, па форме нагадвае ліру. Яе столь упрыгожвае плафон “Апафеоз славы” і старадаўні герб Львова.
Падчас антрактаў у фае і ў партэры гучала ўкраінская, англійская і руская мовы. Відавочна, сярод наведвальнікаў тэатра хапала турыстаў, захопленых інтэр’ерамі будынка.
Калі набываеш праграмку спектакля, заўважаеш, што ў спісе выканаўцаў прозвішчы сённяшніх артыстаў не пазначаны. Але на сцяне ў фае гэты спіс ёсць. Гэта пазбаўляе супрацоўнікаў ад механічнай працы, але і стварае дадатковыя цяжкасці гледачам, бо аб’ява кідаецца ў вочы далёка не адразу. Ёсць у фае Львоўскага тэатра люстэркавая зала, якая надзвычай цесна звязана з нашай зямлёй.
Саламея Крушальніцкая і… беларускі след
Тут у 2002 годзе былі ўсталяваныя бюсты творцаў, якія зрабілі значны ўнёсак у развіццё калектыву. Зразумела, у цэнтры – скульптурны партрэт легендарнай Саламеі Крушальніцкай, зоркі еўрапейскага опернага мастацтва пачатку ХХ ст. (Нагадаю, што пасля правалу прэм’еры “Мадам Батэрфляй” Дж.Пучыні менавіта Саламея была запрошана ўвасобіць вядучую партыю, яе выкананне і адначасовая невялікая перапрацоўка оперы прынесла пастаноўцы сапраўдны трыумф).
У люстэркавай зале – акрамя бюстаў тэнараў Аляксандра Мішуры і Мадэста Менцынскага, скульптурныя выявы дырыжора Яраслава Вашчака і сцэнографа Яўгена Лысіка. Як вядома, апошнія двое цесна звязаны з гісторыяй беларускага музычнага тэатра. Вашчак, адзін з буйнейшых оперных дырыжораў савецкага часу, працаваў у Львове больш за 25 гадоў: спярша як хормайстар, дырыжор, а з 1953-га як – галоўны дырыжор і мастацкі кіраўнік. У 1972-м ён прыйшоў галоўным дырыжор у наш тэатр оперы і балета, дзе працаваў да канца жыцця. Менавіта тут ён быў ганараваны званнем народнага артыста СССР.
Народны мастак Украіны Яўген Лысік больш за 10 гадоў ён з’яўляўся галоўным мастаком Львоўскага тэатра оперы і балета, усяго два гады — Беларускага.
Лысіку належыць маштабная і надзіва экспрэсіўная сцэнаграфія спектакляў, што склалі гонар сучаснага беларускага балета, – гэта “Кармэн-сюіта”, “Стварэнне свету”, “Тыль Уленшпігель”, “Шчаўкунок”, “Спартак”. Пад музычным кіраўніцтвам Я.Вашчака адбыліся прэм’еры балетаў “Балеро” і “Карміна Бурана”, оперы “Дзікае паляванне караля Стаха”, а таксама класічных спектакляў “Сельскі гонар”, “Барыс Гадуноў”, “Дон Карлас”. Калі разглядаеш фае Львоўскай оперы, міжволі ўзнікае пытанне: хіба не заслугоўваюць такога ж гонару дзеячы беларускага мастацтва? Абноўленае фае мінскага тэатра ўпрыгожваюць фарфоравыя лялькі М.Байрачнага, што адлюстроўваюць персанажаў эпохі “Рускіх сезонаў” і Сяргея Дзягілева. Але напэўна, у іншых фае і іншых паверхах маглі б быць і бюсты Л.Александроўскай, А.Нікалаевай, Я.Вашчака, Я.Лысіка, Г.Праваторава і шэрагу іншых славутых дзеячаў музычнай сцэны.
Тэатр над вадой
Разглядаючы багата і густоўна аздобленыя інтэр’еры і залу Львоўскага тэатра оперы і балета, міжволі згадваеш яго гісторыю. А яна вядзе свой адлік з канца ХІХ стагоддзя, калі горад з’яўляўся часткай Аўстра-Венгрыі. У 1895-м быў аб’яўлены конкурс на праект тэатра. Міжнароднае журы, якое знаходзілася ў Лейпцыгу, аддало 1-е месца праекту Зігмунда Гаргалеўскага, дырэктара Львоўскай вышэйшай мастацка-прамысловай школы. Паколькі цэнтр горада ўжо быў забудаваны, ён прапанаваў… схаваць раку Полтву пад зямлю і ўзводзіць тэатр менавіта на яе месцы. Будаўніцтва пачалося ў 1897-м і працягвалася тры гады. Упершыню ў Еўропе была выкарыстана суцэльная бетонная аснова замест традыцыйнага фундамента. Праект каштаваў 2,4 мільёны аўстрыйскіх крон, прычым, грошы выдаткавала не толькі гарадская ўправа, але і жыхары горада.
Вялікі гарадскі тэатр ўрачыста адкрыўся 4 кастрычніка 1900 года прэм’ерай оперы “Янек” кампазітара В.Жаленскага. На спектаклі прысутнічалі мастак-акадэміст Генрых Семірадскі, які працаваў над афармленнем сцэны і заслоны; славуты пісьменнік Генрых Сенкевіч; музыкант, піяніст і кампазітар Ігнацый Падэрэўскі (у 1919-ым ён нечакана для многіх стаў прэм’ер-міністрам і міністрам замежных спраў Польшчы). Прысутныя былі ў захапленні ад працы Гаргалеўскага. За праект будынка тэатра ён быў ганараваны ордэнам. Праўда, ужо ў наступным годзе адбылася непрыемнасць: будынак нечакана асеў ажно на паўметра, а на сцяне ля сцэны з’явілася трэшчына. Хутка праблемы былі вырашаныя, але неўзабаве архітэктар памёр, што нарадзіла легенду пра яго самагубства.
Міжваенны перыяд, калі Львоў уваходзіў у склад Польшчы, аказаўся досыць складаным. Дзяржава не выдаткоўвала на тэатр грошай. Таму большасць пастановак не збіралі аўдыторыі, а канцэрты зорак (напрыклад, Энрыка Каруза) каштавалі занадта дорага. У выніку ў 1934-м тэатр закрыўся з-за фінансавага крызісу. Яго аднаўленне звязана з 1939 годам, калі Заходняя Украіна была далучана да СССР. Новы тэатр атрымаў назву Львоўскага дзяржаўнага тэатра оперы і балета (потым яму было дадзена імя пісьменніка І.Франко; цяпер зменена на імя С.Крушальніцкай). Менавіта ў 1939-ым у калектыве з’явілася паўнавартасная балетная трупа. Адной з першых яе пастановак стала знакамітая “Капелія”. Менавіта гэты спектакль мне давялося ўбачыць падчас львоўскай вандроўкі.
Дзяўчына з блакітнымі вачыма
Часам здаецца, балет вельмі сур’ёзны, а часам трагічны від мастацтва. Таму жанр камедыі не так часта, як хацелася б, сустракаецца на сцэне. Спробай стварэння камедыйнага спектакля з’ўляецца “Марная перасцярога”, якая ідзе на нашай сцэне, але яна – сведчанне харэаграфічнай думкі ХVІІІ ст. Як адлюстраванне гумарыстычнага ўспрымання рэчаіснасці можна разглядаць некаторыя спектаклі Р.Паклітару, у тым ліку ягоную пастаноўку “In pivo veritas” і шэраг мініяцюр, якія можна інтэрпрэтаваць як пародыі на класічныя пастаноўкі. Львоўская “Капелія” (“Капелія, або дзяўчына з блакітнымі вачыма”) – удалы прыклад поспеху ў лірыка-камедыйным накірунку.
Балет-пантаміма Л.Дэліба заснавана на матывах казкі Гофмана “Пясочны чалавек” і вызначаецца лёгкім, прыцягальным сюжэтам. У цэнтры яго – класічны любоўны “трохкутнік”. Франц (у львоўскім спектаклі яго танцуе Віталь Рыжы) мае нявесту Сванільду (Хрысціна Трач), але марыць аб прыгажуні Капеліі (Яўгенія Каршунова). Апошнюю можна ўбачыць у акне дома майстра Капеліуса, але паненка ніяк не рэагуе на ўвагу хлапцоў і не выходзіць на вуліцу. Паасобку трапіўшы ў дом майстра, закаханыя пераконваюцца, што Капелія – усяго толькі… лялька!
Упершыню пастаўленая ў час росквіту класічнага балета, “Капелія” не прэтэндавала (за выключэннем, хіба, 3-й дзеі) на тое, каб танцоўшчыкі дэманстравалі свае тэхнічныя здольнасці. Мажліва, таму “Капелія” досыць часта прысутнічала ў афішы маладых тэатраў, якія не назапасілі значных традыцый. З яе пастаноўкі ў ХХ ст. пачалася гісторыя літоўскага балета. У Беларусі “Капелія” ставілася двойчы: у 1922-м балетмайстрам К.Алексютовічам на сцэне БДТ-1, а ў 1935-м – Ф.Лапуховым на сцэне тэатра оперы і балета, прычым, вядучыя партыі танцавалі славутыя А.Нікалаева і С.Дрэчын. У Львове “Капелію” паставілі адразу пасля вайны, у 1945-м. Пастаноўка П.Малхасянца, які выкарыстаў фрагменты харэаграфіі А.Горскага, дарыла гледачам лёгкасць, гарэзную любоўную гульню і розыгрыш, падчас якога Сванільда пераапраналася ў вопратку Капеліі. Карацей, добры настрой, знітаваны са светлай музыкай і прафесійнай харэаграфіяй.
Юбілей… і планы на будучыню
Апошнія гады для Львоўскага тэатра былі насычаны падзеямі. У 2005-м тэатр атрымаў статус нацыянальнага. Паляпшаецца яго тэхнічная ўзброенасць: у 2006-м у глядзельнай зале з’явіўся бягучы радок для перакладу тэксту опер з мовы арыгінала. У 2008-м у тэатры паклалі новую падлогу з нямецкага дуба, дываны, абноўлены крэслы, пазалота першага яруса і партэра.
Сезон 2010/2011 гадоў быў асаблівым, бо тэатр адсвяткаваў уласны 110-гадовы юбілей. Варта адзначыць, што Львоўскі оперны тэатр уваходзіць у аб’яднанне “Еўропа-опера”, што існуе пры Еўрасаюзе. Яно аб’ядноўвае 111 тэатраў з 34 краін свету. Львоўскі тэатр – адзіны з усёй Украіны, які прадстаўлены там.
Цікава нагадаць, што на пачатку 2010 года кіраўніцтва Львоўскага і Беларускага тэатраў оперы і балета дамовілася пра творчае супрацоўніцтва. Плануецца абмен калектывамі, асобнымі салістамі і дырыжорамі. Таму варта спадзявацца, што неўзабаве мінскі глядач убачыць славутую трупу Львоўскага тэатра на нашай сцэне.
Мінск – Львоў – Мінск
P.S. 7 ліпеня ў Львове ідзе опера "Маісей", 8-га – балет "Пахіта", 9-га – опера "Набука", 10-га – балет "Лебядзінае возера", 14-га і 17-га – опера "Наталка-Палтаўка", 16-га – аперэта "Лятучая мыш".
Каментаваць гэты пост >>>
***
Дзяніс Марціновіч - беларускі гісторык, літаратурны і тэатральны крытык, журналіст.
Звяртаем вашу ўвагу, што погляд аўтара блога можа не супадаць з поглядам рэдакцыі TUT.BY
 |
Львоўскі тэатр. Фота з сайта тэатра www.opera.lviv.ua |
Ад Мінска да Львова – адлегласць няблізкая, у 700 кіламетраў. Але для балетнага і опернага мастацтва яна даўно не з’яўляецца перашкодай. У красавіку 2010 года на сцэне Львоўскага нацыянальнага акадэмічнага тэатра оперы і балета імя Саламеі Крушальніцкай адбылося выступленне салістаў беларускай оперы Ніны Шарубінай і Станіслава Трыфанава, якія выканалі вядучыя партыі ў оперы “Набука” Вердзі. У верасні жыхары горада сталі сведкамі канцэрта салістаў Нацыянальнага акадэмічнага Вялікага тэатра оперы і балета Беларусі ў суправаджэнні Нацыянальнага акадэмічнага народнага аркестра імя Іосіфа Жыновіча, а таксама пабачылі Ірыну і Алега Яромкіных у вядучых партыях у балеце “Лебядзінае возера” (апошнія мерапрыемствы прайшлі ў межах Дзён культуры Беларусі ва Украіне).
Запрашаю ў вандроўку ў Львоў па іх слядах.
Цэнтральнай вуліцай горада справядліва лічыцца праспект Свабоды. З паўднёвага боку ён абмежаваны плошчай Міцкевіча, з паўночнага – Львоўскім оперным тэатрам. За час вандровак (як рэальных, так і віртуальных) мне давялося пабачыць шмат адметных і надзіва прыгожых тэатральных будынкаў. Без аніякага перабольшвання, нават славутыя Венская опера і парыжская Гранд-опера не могуць параўнацца са Львоўскім тэатрам!
Першыя скульптуры сустракаюць гасцей на фасадзе: па баках Геній трагедыі з маскай і Геній драмы з лірай. У цэнтры – скульптура, якая ўвасабляе Славу. Адразу за масіўнымі ўваходнымі дзвярыма – памяшканне тэатральных кас. А за наступнымі дзверыма пачынаецца… казка! На мове спецыялістаў яна мае назву венскі псеўдарэнесанс, у якім спалучаюцца рысы ренесанса і барока. Над столлю вестыбюля, па перыметры знаходзяцца алегарычныя выявы архітэктуры, жывапісу, скульптуры, музыкі, навукі, рамёстваў, перамогі і… часоў года.
На першым паверсе – гардэроб і ўваход у партэр. На другі паверх узнімаюся па шыкоўнай лесвіцы, якую ўпрыгожвае балюстрада з ружовага мармуру.
 |
На першым плане – лесвіца на другі паверх. Фота аўтара |
У нішах усталяваны бюсты славянскім геніям: А.Міцкевічу, А.Пушкіну, Т.Шаўчэнку і І.Франко. Чатырохярусная глядзельная зала, разлічаная на 1000 гледачоў, па форме нагадвае ліру. Яе столь упрыгожвае плафон “Апафеоз славы” і старадаўні герб Львова.
Падчас антрактаў у фае і ў партэры гучала ўкраінская, англійская і руская мовы. Відавочна, сярод наведвальнікаў тэатра хапала турыстаў, захопленых інтэр’ерамі будынка.
Калі набываеш праграмку спектакля, заўважаеш, што ў спісе выканаўцаў прозвішчы сённяшніх артыстаў не пазначаны. Але на сцяне ў фае гэты спіс ёсць. Гэта пазбаўляе супрацоўнікаў ад механічнай працы, але і стварае дадатковыя цяжкасці гледачам, бо аб’ява кідаецца ў вочы далёка не адразу. Ёсць у фае Львоўскага тэатра люстэркавая зала, якая надзвычай цесна звязана з нашай зямлёй.
Саламея Крушальніцкая і… беларускі след
Тут у 2002 годзе былі ўсталяваныя бюсты творцаў, якія зрабілі значны ўнёсак у развіццё калектыву. Зразумела, у цэнтры – скульптурны партрэт легендарнай Саламеі Крушальніцкай, зоркі еўрапейскага опернага мастацтва пачатку ХХ ст. (Нагадаю, што пасля правалу прэм’еры “Мадам Батэрфляй” Дж.Пучыні менавіта Саламея была запрошана ўвасобіць вядучую партыю, яе выкананне і адначасовая невялікая перапрацоўка оперы прынесла пастаноўцы сапраўдны трыумф).
У люстэркавай зале – акрамя бюстаў тэнараў Аляксандра Мішуры і Мадэста Менцынскага, скульптурныя выявы дырыжора Яраслава Вашчака і сцэнографа Яўгена Лысіка. Як вядома, апошнія двое цесна звязаны з гісторыяй беларускага музычнага тэатра. Вашчак, адзін з буйнейшых оперных дырыжораў савецкага часу, працаваў у Львове больш за 25 гадоў: спярша як хормайстар, дырыжор, а з 1953-га як – галоўны дырыжор і мастацкі кіраўнік. У 1972-м ён прыйшоў галоўным дырыжор у наш тэатр оперы і балета, дзе працаваў да канца жыцця. Менавіта тут ён быў ганараваны званнем народнага артыста СССР.
Народны мастак Украіны Яўген Лысік больш за 10 гадоў ён з’яўляўся галоўным мастаком Львоўскага тэатра оперы і балета, усяго два гады — Беларускага.
 |
Бюст Яўгена Лысіка. Фота аўтара |
Лысіку належыць маштабная і надзіва экспрэсіўная сцэнаграфія спектакляў, што склалі гонар сучаснага беларускага балета, – гэта “Кармэн-сюіта”, “Стварэнне свету”, “Тыль Уленшпігель”, “Шчаўкунок”, “Спартак”. Пад музычным кіраўніцтвам Я.Вашчака адбыліся прэм’еры балетаў “Балеро” і “Карміна Бурана”, оперы “Дзікае паляванне караля Стаха”, а таксама класічных спектакляў “Сельскі гонар”, “Барыс Гадуноў”, “Дон Карлас”. Калі разглядаеш фае Львоўскай оперы, міжволі ўзнікае пытанне: хіба не заслугоўваюць такога ж гонару дзеячы беларускага мастацтва? Абноўленае фае мінскага тэатра ўпрыгожваюць фарфоравыя лялькі М.Байрачнага, што адлюстроўваюць персанажаў эпохі “Рускіх сезонаў” і Сяргея Дзягілева. Але напэўна, у іншых фае і іншых паверхах маглі б быць і бюсты Л.Александроўскай, А.Нікалаевай, Я.Вашчака, Я.Лысіка, Г.Праваторава і шэрагу іншых славутых дзеячаў музычнай сцэны.
Тэатр над вадой
Разглядаючы багата і густоўна аздобленыя інтэр’еры і залу Львоўскага тэатра оперы і балета, міжволі згадваеш яго гісторыю. А яна вядзе свой адлік з канца ХІХ стагоддзя, калі горад з’яўляўся часткай Аўстра-Венгрыі. У 1895-м быў аб’яўлены конкурс на праект тэатра. Міжнароднае журы, якое знаходзілася ў Лейпцыгу, аддало 1-е месца праекту Зігмунда Гаргалеўскага, дырэктара Львоўскай вышэйшай мастацка-прамысловай школы. Паколькі цэнтр горада ўжо быў забудаваны, ён прапанаваў… схаваць раку Полтву пад зямлю і ўзводзіць тэатр менавіта на яе месцы. Будаўніцтва пачалося ў 1897-м і працягвалася тры гады. Упершыню ў Еўропе была выкарыстана суцэльная бетонная аснова замест традыцыйнага фундамента. Праект каштаваў 2,4 мільёны аўстрыйскіх крон, прычым, грошы выдаткавала не толькі гарадская ўправа, але і жыхары горада.
Вялікі гарадскі тэатр ўрачыста адкрыўся 4 кастрычніка 1900 года прэм’ерай оперы “Янек” кампазітара В.Жаленскага. На спектаклі прысутнічалі мастак-акадэміст Генрых Семірадскі, які працаваў над афармленнем сцэны і заслоны; славуты пісьменнік Генрых Сенкевіч; музыкант, піяніст і кампазітар Ігнацый Падэрэўскі (у 1919-ым ён нечакана для многіх стаў прэм’ер-міністрам і міністрам замежных спраў Польшчы). Прысутныя былі ў захапленні ад працы Гаргалеўскага. За праект будынка тэатра ён быў ганараваны ордэнам. Праўда, ужо ў наступным годзе адбылася непрыемнасць: будынак нечакана асеў ажно на паўметра, а на сцяне ля сцэны з’явілася трэшчына. Хутка праблемы былі вырашаныя, але неўзабаве архітэктар памёр, што нарадзіла легенду пра яго самагубства.
Міжваенны перыяд, калі Львоў уваходзіў у склад Польшчы, аказаўся досыць складаным. Дзяржава не выдаткоўвала на тэатр грошай. Таму большасць пастановак не збіралі аўдыторыі, а канцэрты зорак (напрыклад, Энрыка Каруза) каштавалі занадта дорага. У выніку ў 1934-м тэатр закрыўся з-за фінансавага крызісу. Яго аднаўленне звязана з 1939 годам, калі Заходняя Украіна была далучана да СССР. Новы тэатр атрымаў назву Львоўскага дзяржаўнага тэатра оперы і балета (потым яму было дадзена імя пісьменніка І.Франко; цяпер зменена на імя С.Крушальніцкай). Менавіта ў 1939-ым у калектыве з’явілася паўнавартасная балетная трупа. Адной з першых яе пастановак стала знакамітая “Капелія”. Менавіта гэты спектакль мне давялося ўбачыць падчас львоўскай вандроўкі.
Дзяўчына з блакітнымі вачыма
Часам здаецца, балет вельмі сур’ёзны, а часам трагічны від мастацтва. Таму жанр камедыі не так часта, як хацелася б, сустракаецца на сцэне. Спробай стварэння камедыйнага спектакля з’ўляецца “Марная перасцярога”, якая ідзе на нашай сцэне, але яна – сведчанне харэаграфічнай думкі ХVІІІ ст. Як адлюстраванне гумарыстычнага ўспрымання рэчаіснасці можна разглядаць некаторыя спектаклі Р.Паклітару, у тым ліку ягоную пастаноўку “In pivo veritas” і шэраг мініяцюр, якія можна інтэрпрэтаваць як пародыі на класічныя пастаноўкі. Львоўская “Капелія” (“Капелія, або дзяўчына з блакітнымі вачыма”) – удалы прыклад поспеху ў лірыка-камедыйным накірунку.
Балет-пантаміма Л.Дэліба заснавана на матывах казкі Гофмана “Пясочны чалавек” і вызначаецца лёгкім, прыцягальным сюжэтам. У цэнтры яго – класічны любоўны “трохкутнік”. Франц (у львоўскім спектаклі яго танцуе Віталь Рыжы) мае нявесту Сванільду (Хрысціна Трач), але марыць аб прыгажуні Капеліі (Яўгенія Каршунова). Апошнюю можна ўбачыць у акне дома майстра Капеліуса, але паненка ніяк не рэагуе на ўвагу хлапцоў і не выходзіць на вуліцу. Паасобку трапіўшы ў дом майстра, закаханыя пераконваюцца, што Капелія – усяго толькі… лялька!
Упершыню пастаўленая ў час росквіту класічнага балета, “Капелія” не прэтэндавала (за выключэннем, хіба, 3-й дзеі) на тое, каб танцоўшчыкі дэманстравалі свае тэхнічныя здольнасці. Мажліва, таму “Капелія” досыць часта прысутнічала ў афішы маладых тэатраў, якія не назапасілі значных традыцый. З яе пастаноўкі ў ХХ ст. пачалася гісторыя літоўскага балета. У Беларусі “Капелія” ставілася двойчы: у 1922-м балетмайстрам К.Алексютовічам на сцэне БДТ-1, а ў 1935-м – Ф.Лапуховым на сцэне тэатра оперы і балета, прычым, вядучыя партыі танцавалі славутыя А.Нікалаева і С.Дрэчын. У Львове “Капелію” паставілі адразу пасля вайны, у 1945-м. Пастаноўка П.Малхасянца, які выкарыстаў фрагменты харэаграфіі А.Горскага, дарыла гледачам лёгкасць, гарэзную любоўную гульню і розыгрыш, падчас якога Сванільда пераапраналася ў вопратку Капеліі. Карацей, добры настрой, знітаваны са светлай музыкай і прафесійнай харэаграфіяй.
Юбілей… і планы на будучыню
Апошнія гады для Львоўскага тэатра былі насычаны падзеямі. У 2005-м тэатр атрымаў статус нацыянальнага. Паляпшаецца яго тэхнічная ўзброенасць: у 2006-м у глядзельнай зале з’явіўся бягучы радок для перакладу тэксту опер з мовы арыгінала. У 2008-м у тэатры паклалі новую падлогу з нямецкага дуба, дываны, абноўлены крэслы, пазалота першага яруса і партэра.
Сезон 2010/2011 гадоў быў асаблівым, бо тэатр адсвяткаваў уласны 110-гадовы юбілей. Варта адзначыць, што Львоўскі оперны тэатр уваходзіць у аб’яднанне “Еўропа-опера”, што існуе пры Еўрасаюзе. Яно аб’ядноўвае 111 тэатраў з 34 краін свету. Львоўскі тэатр – адзіны з усёй Украіны, які прадстаўлены там.
Цікава нагадаць, што на пачатку 2010 года кіраўніцтва Львоўскага і Беларускага тэатраў оперы і балета дамовілася пра творчае супрацоўніцтва. Плануецца абмен калектывамі, асобнымі салістамі і дырыжорамі. Таму варта спадзявацца, што неўзабаве мінскі глядач убачыць славутую трупу Львоўскага тэатра на нашай сцэне.
Мінск – Львоў – Мінск
P.S. 7 ліпеня ў Львове ідзе опера "Маісей", 8-га – балет "Пахіта", 9-га – опера "Набука", 10-га – балет "Лебядзінае возера", 14-га і 17-га – опера "Наталка-Палтаўка", 16-га – аперэта "Лятучая мыш".
Каментаваць гэты пост >>>
***
Дзяніс Марціновіч - беларускі гісторык, літаратурны і тэатральны крытык, журналіст.
Звяртаем вашу ўвагу, што погляд аўтара блога можа не супадаць з поглядам рэдакцыі TUT.BY