У кожнага свой Валянцін Тарас

У Музеі гісторыі беларускай літаратуры прайшла вечарына памяці Валянціна Тараса «Калі мяне не стане». 9 лютага пісьменніку споўнілася б 80 гадоў.

Віталь Тарас прысвяціў бацьку сваю кнігу.

Зміцер Бартосік спяваў любімыя песні Валянціна Тараса.

Сямён Букчын.

Невялікая зала, нешматлікая публіка. Усё як у апошнія гады жыцця Валянціна Тараса: сціпла, напаў дазволена. Але побач з роднымі, побач з сябрамі.

«Тым крыкунам сённяшнім, якім вельмі цесна на беларускай зямлі, у беларускай літаратуры, якія прэтэндуюць на нешта большае — азірніцеся, падумайце над тым, што выбраў для сябе Валянцін Тарас! Усесаюзна прызнаны. Больш за тое, яго апавяданні перакладаліся практычна на ўсе еўрапейскія мовы.

А калі Беларусь праходзіла Галгофу, ён стаў на бок сваёй роднай зямлі. Валянцін, так званы рускамоўны пісьменнік, выбраў беларускую мову як тое, з чым ён пайшоў з жыцця»,

— сказаў Генадзь Бураўкін.

Зміцер Бартосік быў самым маладым сябрам пісьменніка. Ён распавёў пра тое, як гадзінамі сядзеў і слухаў аповеды Тараса. З тых сустрэч засталіся дзесяткі запісаў, на якіх — размовы пра жыццё. І бард задумаўся, каб выдаць тыя гутаркі, успаміны. Пра том, які павінны скласці выбраная проза, паэзія, публіцыстыка казаў і Сямён Букчын. «Такая кніжка можа быць сапраўдным сведкам пра гэтага чалавека».

«Было б нашмат лепей, каб у мяне ў руках была кніга выбранага Валянціна Тараса, — адзначыў сын пісьменніка Віталь, прэзентуючы свой зборнік эсэ «Хроніка бягучых падзей». — Але здавалася, што яшчэ ёсць час, а год, які ўжо няма з намі бацькі, праляцеў як адно імгненне. Па розных прычынах не ўдалося гэта зрабіць. Але я пастараюся. І мы абавязкова зробім сайт Валянціна Тараса».

Супрацоўнікі Музея гісторыі беларускай літаратуры арганізавалі невялікую выставу з матэрыялаў, якія перадалі родныя пісьменніка. Фотаздымкі, рукапісы, газетныя публікацыі, кнігі.

Валянцін Тарас

***

Наш лес сякера часу нішчыць,

Ужо спісалі нас на дровы,

Ужо мы іскры ў папялішчы

былой дубровы.

Іх сумны рой з-за небакраю

Ляціць на выспу ўспамінаў,

Дзе неба зорнае шугае

касцёр сябрынаў.

Дзе ў абдымку на ўзлессі,

Адной агорнутыя думай,

Стаяць бярэзіна Алеся,

дуб Васіля, сасна Навума

і ліпка з клёнікам Брылёвым,

ялінка Сашы Дракахруста...

Шуміць сяброў маіх дуброва.

Яна — не пустка,

не сталася залою шэрай.

Хто там спісаў яе на дровы?

Не маніць прымаўка: cякерай

не высекчы жывыя словы.

26.01.2009 г.

(З аўдыёархіва Наталлі Адамовіч)